M. E. Mamarajabov, S. Q. Tursunov

I BO‘LIM.
KOMPYLTER GRAFIKASI VA DIZAYN
I BOB
KOMPYUTER GRAFIKASI VA DIZAYN
1.1. Kompyuter grafikasi va dizayn
Ma’lumki web-dizaynning ajralmas qismi bu kompyuter
grafikasi hisoblanadi. Boshqacha aytganda kompyuterning grafikasi yordamida saytlarning dizayni mukammallashtiriladi. Saytlarni bezash uchun turli xil illustratsiyalar (rasmlar, grafiklar, roliklar, animatsiyalar, bannerlar va boshqalar) yaratishda va tayyor grafik formatdagi ma’lumotlarni o'zgartirishda kompyuter grafikasidan keng foydalaniladi. Kompyuter grafikasi va uning tarkibiy qismi bodgan grafik va turli tasvirlar axborot texnologiyasida muhim o'rinni egallaydi. Pedagogika oliy ta’lim muassasalarida ta’lim olayotgan talabalarga kompyuter grafikasi va dizayn fanlarini o'rgatish, ularga grafik axborot texnologiyalari haqidagi bilimlami beradi va professional faoliyatida ulardan samarali foydalanishga tayyorlaydi. Boshqacha aytganda, har qanday bodajak o'qituvchi, kelajakda o'zining fani bo'yicha elektron o‘quv resurslarini yarata olishi kerak. Bu bilan esa ta’lim samaradorligiga erishiladi. O'qituvchi dasturlash texnoiogiyasidan yaxshi xabardor bodsin. Ammo u yaratgan resurslari talabalarni o'ziga tortadigan dizayn bilan boyitilmagan bodsa, u holda har qanday dasturiy mahsulotning o'qitish jarayonidagi samaradorligi past bodadi. Shuning uchun ham dasturlash bilan birga kompyuter grafikasini ham mukammal o'rganish talab qilinadi.
Kompyuter grafikasi va dizayn fanidagi materiallarni o'rganish natijasida quyidagilarni bajara olish mumkin [25, 30, 31, 44]:
— rasmlar bilan ishlash;
— ko'p bo'gdnli statik rasmlar bilan ishlash;
— grafik muharrirlar imkoniyatlaridan foydalanish;
— turli maqsadlardagi grafik paketlarni qodlagan holda rang-
barang grafik obyektlarni yaratish;
— nashrga tasvirlarni tayyorlash.
6

Kompyuter grafikasi fani asosan elektron rasm va tasvirlar bilan ishlashni o'rgatadi. Hozir kunda grafik dasturlar soni juda ko’p bo’lib. ular ishlash prinsipiga ko’ra har xil grafikada ishlashi mumkin. Masalan: Rastrli grafika bilan ishlovchi dasturlar Paint, Adobe Photoshop. CorelPhotoPaint va boshqalar (grafik muhar- rirlarning timumiy ro‘yxati, 1.1-jadval).
7. 1-jadval
Grafik muharrirlar ro’yxati

N°	Grafik muharrir	Izoh
1.	Adobe Photoshop	Rastrli grafikani qayta ishlash uchun mo’ljallangan
2	Twisted Brush Pro Studio 1 5.74
		Professional animatsiyali Flash-fayllarni yaratishga mo’ljallangan dastur.
6.	Paint NET	Grafik muharrir (standart Paint dasturining o'rnini bosuvehi)
7.	AutoCAD 20 1 0	Eng murakkab loyihalarni chizishga mo’ljallangan dastur
8.	Adobe Illustrator CS3
		Loyihalarni chizish va qayta ishlashga mo’ljallangan dastur
10.	Z Brush 3.0	Ikki va itch o’lchamli loyihalashga mo’ljallangan grafik muharrir
11.	The GIMP	Rastrli grafik muharrir
12.	Adobe InDesign CS3	Har qanday dizayndagi chop etiladigan va Internet nashrlarini loyihalashga mo'ljallangan professional dastur
13.	XaraXtreme Pro	Rastrli va vektorli grafikani qo’llagan holda professional web-grafikani yaratish uchun mo'ljallangan grafik muharrir

Tasvirlarni chizish va tahrirlashga
mo’ljallangan grafik muharrir

3. CorelDraw Graphics
Suite X4

Vcktorli grafika bilan ishlashga
mo’ljallangan grafik muharrir
4. 3D Studio Max 3D-modcllashtirish. animatsiya va vizualizatsiya
uchun mo'ljallangan
5. Adobe Flash CS3
Professional

Har qanday murakkablikdagi vektorli tasvirlarni
ya ra t ishga m o ’ Ija 11a nga n

9. Adobe Creative Suite
5 Master Collection
7
J. 1-jadvcdning davonii

14.	Adobe Fireworks CS3	Web-saytlar uchun grafika tayyorlashga mo'ljallangan grafik muharrir
15.	Corel Painter 1 1	Jlustratsiyalar chizish va tayyorlashga mo'ljallangan dastur

Rastrli grafik muharrirlarida har bir tasvir nuqta, ya’ni piksel
asosida quriladi. Bu dasturlar yordamida yaratilgan fayliar *.bmp, *.jpg, *-psd, *.tif va boshqa formatlarda saqlanishi munikin. Bu turdagi fayllar ranglari yorqinligi va juda sifatliligi bilan ajralib turadi. blaming kamchiligi sifatida esa tasvirni kattalashtirish bilan uning sifati yo"qolib borishini va xotiradan ko‘p joy egallashini aytib o'tish lozim. Shuning uchun ko‘pincha ulardan tayyor rasmlarni qayta ishlashda foydalanish tavsiya qilinadi.