Депарафинлаш
қурилмаси қуйидаги қисмлардан иборат: бир ѐки икки литр ҳажмдаги
таги текис ѐки думалоқ шиша колба; қайтарувчи совутгич (обратный холодильник); колба
ичидаги маҳсулотни аралаштирувчи аралаштиргич (мешалка); маҳсулотни совутувчи
мослама; металлдан тайѐрланган воронка; фильтрдан ўтган маҳсулотни йиғувчи;
манометр (вакууметр); томчиларни ушлаб қолувчи.
Лаборатория ишини бажариш тартиби, ишни бориши.
Таги текис ѐки думалоқ бўлган шиша колбани
тарозида тортиб олинади, маълум
миқдорда депарафинловчи модда солинади ва яна оғирлиги тортилади (депарафинланувчи
модда ва эритувчининг ҳажми колбанинг умумий ҳажмини ярмини ташкил этиши лозим).
Колбанинг оғзига пробка ѐрдамида қайтарувчи совутгич ўрнатилади.
Олинган модда эритувчида тўла эриши учун колбани сув хаммомида 50-60
0
С гача
иситилади, вақти-вақти билан чайқатиб турилади. Модда тўла эригандан сўнг, колбага
ўрнатилган қайтарувчи совутгични олиб, ўрнига аралаштирувчи мосламани (мешалкани)
ўрнатамиз.
Колбада маҳсулотни
аралаштириб туриб, колба сув хаммомида турган ҳолда
маҳсулотни совутишни бошлаймиз. Дастлаб, сув билан совутамиз, сувга муз қўшиб 0
0
С
гача совутиш мумкин.
Совутишни тезлиги бир минутда 2 градусга тенг бўлиши керак. Агарда янада пастроқ
температурагача совутиш лозим бўлса, у вақтда сув хаммомидаги сувни ўрнига этил
спирти ѐки изооктан қуйиб, унга қуруқ муз ташлаймиз.
Шу усулда колбадаги эритмани керакли температурагача совутилади. Натижада,
депарафинланувчи модда таркибидаги қаттиқ парафинлар кристалл ҳолига келиб
қоладилар.
Навбатдаги вазифа, қаттиқ парафинларни эритмадан
фильтрлаб ажратиб олишдан
иборат.
Бунинг учун, металл воронкани маҳсулотни совутувчи мосламасига ўрнатилади.
Воронканинг найчаси пробка ѐрдамида суюқ маҳсулотни йиғувчига бириктирилади
(расмга қаранг). Маҳсулотни йиғувчи эса вакуум насосга уланади. Системадаги вакуумни
манометр ѐрдамида кузатиб турилади.
Металл воронкани ичига кулсиз фильтр қоғоз қўйилади, қоғозни эритувчи билан
ҳўлланади, сўнгра вакуум насос ишга туширилади. Маҳсулотни совутувчи мосламани
депарафинланувчи моддани эритмаси билан бир вақтда совутиб борилади.
Мослама (хамом) даги температура моддани (эритмани) депарафинлаш ѐки
фильтрлаш температурасига нисбатан 3-5
0
С паст бўлиши керак.
Вакуум насос ишга
туширилганда воронкадаги фильтр қоғоз воронканинг ички деворига ѐпишиб қолади.
Системадаги вакуум 600-560 мм симоб устунига тенг бўлиши керак.
Керакли температурагача совутилган модда эритмасини воронкага секин-секин
қуямиз.
Эритмани температураси кўтарилиб кетмаслиги учун эритмали колбани совутгичда
ушлаб турилади. Эритмадаги қаттиқ кристалл ҳолидаги
парафин углеводородлар
воронкадаги филтр қоғозни устида қолади. Суюқ углеводородлар эритмаси суюқ
маҳсулотни йиғувчига тушади. Филтрда қолган парафинларни филтрлаш (депарафинлаш)
температурасигача совутилган эритувчи билан ювилади (икки марта).
Бу эритувчи алоҳида йиғилади. Ювиш учун фойдаланилган эритувчининг миқдори
депафинланувчи моддани миқдорига тенг бўлиши керак. Вакуум насосни яна 10-15 минут
ишлатиб турилади.
Кейин система атмосферага очиб юборилади. Насос тўхтатилади. Стакан ѐки чинни
идишни тарозида тортиб олиб, унга воронкадаги қаттиқ парафинларни олинади.
3-Расм. Қаттиқ парафинларни фильтрлаб ажратиб олиш қурилмаси.
1-металл воронка; 2-совутувчи мослама; 3–суюқ маҳсулотни йиғувчи.
Стакандаги парафин, фильтрдан ўтган эритма тортиб олинади,
уларни таркибидаги
эритувчини ҳайдаб олинади. Бунинг учун махсус мосламадан (2-расм) фойдаланилади.
Эритувчини ҳайдаб олганидан сўнг, қаттиқ парафинни ва депарафинланган мой
фракциясини тарозида тортиб олиб материал балансини тузилади. Депарафинланган мой
фракциясини
қуйидаги
кўрсаткичларини
аниқланади:
қотиш
температураси,
қовушқоқлиги 50 ва 100
0
С да. Қовушқоқлик индекси ва қовушқоқликлар нисбати:
Do'stlaringiz bilan baham: