Labaratoriya 1 Mexanik harakat deb qanday harakatga aytiladi?

Inersiya momenti tenzor fizik kattalik boʻlib, oʻq atrofida aylanma harakatdagi inertlik oʻlchovidir. Jism massasining undagi taqsimoti bilan xarakterlanadi: inersiya momenti elementar massalarning asos koʻplik (nuqta, chiziq yoki tekislik) dan masofa kvadratiga koʻpaytmalari yigʻindisiga teng. 
Kuch momenti - Vektor kattalik kuch jismlar va maydonlar mexanik ta’sirining o`lchovi bo`lib natijada jism ma’lum tezlanish oladi. Aylanma harakatda esa kuch bu vazifani bajara olmaydi Ilgarilanma harakat dinamikasidagi kuch bajaradigan vazifani aylanma harakatda kuch momenti bajaradi. 

Labaratoriya ishi 3

1. 
   Impuls deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Nyutonning uchinchi qonunini ta’riflang.
   
3. 
   Impulsning saqlanish qonunini keltirib chiqaring.
   

Saqlanish qonunlarining ahamiyati to’g’risida gapirib bering

Impuls (lot. impulsus — zarba, turt-ki) — 1) mexanikada — mexanik harakat oʻlchovi; moddiy nuqta deb hisoblanishi mumkin boʻlgan jism massasi t ni uning harakat tezligi v ga koʻpaytmasiga teng boʻlgan kattalik: R= mv. Har qanday qattiq jismni N ta moddiy nuqtadan iborat deb qaraladi. Qattiq jismning I.i uni tashkil etuvchi moddiy nuqtalar I.larining vektor yigʻindisiga teng . Tashqaridan Gʻkuch taʼsir etayotganida jism I. i ham son qiymati boʻyicha, ham yoʻnalishi boʻyicha oʻzgarishi mumkin. 2) Toʻlqin I. — elektromagnit toʻlqinlari ham I.ga ega ekanligi, mas, yorugʻlik nurlarining toʻsiqqa bosim koʻrsatishi orqali namoyon boʻladi. Yorugʻlik zarrasi — fotonning tinchlikdagi massasi ty boʻlmaydi, yaʼni u tinch holatda mavjud boʻla olmaydi, paydo boʻlgan ondayoq tezlik s bilan harakatlana boshlaydi. 3) Kuch I.i — kuchning biror vakt ichidagi taʼsir oʻlchami; kuchning oʻrtacha qiymati Gʻ.r ni shu kuch taʼsir etgan vaqt t ga koʻpaytmasiga teng . 4) Elektr I.i — tok kuchi yoki kuchlanishining qisqa vaqtli oʻzgarishi.
3 O'zgaruvchan massali tizimlar, masalan, yoqilg'ini yoqadigan va sarflangan gazlarni chiqarib yuboradigan raketa kabi emas yopiq va ikkinchi qonunda massani vaqt funktsiyasi qilib to'g'ridan-to'g'ri davolash mumkin emas;^[8][9] Massasi bo'lgan jism uchun harakat tenglamasi m chiqadigan yoki ko'paytiradigan massa vaqtga qarab o'zgaradi, ikkinchi qonun butun tanadan va uning chiqariladigan yoki chiqariladigan massasidan iborat butun doimiy massa tizimiga qo'llanganda olinadi; natija
Saqlanish qonunlari — baʼzi bir fizik kattaliklarning son qiymatlari istalgan jarayonlarda vaqt oʻtishi bilan oʻzgarmay qoladigan fizik qonuniyatlar. Saqlanish qonunlaridan eng muximi massa, energiya, impuls, harakat miqdori momenti, elektr va barion zaryadlarning Saqlanish qonunlaridir. Bunday qatʼiy Saqlanish qonunlaridan tashqari, taqribiy Saqlanish qonunlari ham mavjud. Bular faqat maʼlum doiradagi jarayonlar uchungina oʻrinli, mas, juftlikning saqlanishi faqat zaif oʻzaro taʼsirlarda buzilishi mumkin.





Labaratoriya ishi 4

1. 
   Termodinamikaning birinchi qonunini tushuntiring
   
2. 
   Termodinamikaning birinchi qonunini izojarayonlarga tadbiqini aytib bering
   
3. 
   Issiqlik sig’imi deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Puasson tenglamasini tushuntiring
   
5. 
   Adiabata ko’rsatgichi nima?