Konstruksiyalar

103. Mustahkamlikka eguvchi moment bo‘yicha hisoblanganda 
xavfli qiya kesimning holati qanday aniqlanadi?
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, eguvchi moment M 
bo‘yicha mustahkamlikka hisoblaganda qiya kesim va qi-
ya darzlar deb ajratilmaydi, yagona proeksiya c dan foydala-
niladi. Undan tashqari quyidagi cheklashlar mavjud: c≤2h
o
. 
Bu yerda mustahkamlik zaxirasi eng kam bo‘lgan kesim eng 
xavf 
li hi 
soblanadi. Uni (M
u
–M) kabi ifodalash mumkin. 
Shundan kelib chiqqan holda q yuk qabul qiladigan erkin ti-
ralgan egiluvchi element uchun: d(M
s
 + +M
sw
 – M)/dc = 0 
(47-a rasm).
M
s
 = N
s
z
s
 = const, bo‘lgani uchun dM
sw
/dc = d(q
sw
c
2
/2)/
dc = q
sw
c, bunda dM/dc =Q = Q
max
– qc, yakunida esa q
sw
c= 
= Q
max
 – qc. Bundan c = Q
max
 /(q
sw
+q), bu yerda Q
max
 – 
tayanch reaksiyasi. Qiya armatura mavjud bo‘lganda formu-
laning ko‘rinishi o‘zgaradi: c = (Q
max
 – R
sw 
A
s,inc
  γ
s5
 sinα)/
(q
sw
+q). To‘plangan yuklar bilan yuklanganda uch xil variant 
bo‘ladi ( 47-b rasm). Agar h
o
 ≤ a ≤ 2h
o
 bo‘lsa, darzlar F kuch 
qo‘yiladigan nuqtaga chiqadi va c = a. Agar a > 2h
o
, bo‘lsa 
unda c = Q
max
 /q
sw
 ≤ 2h
o
 bo‘ladi. Agar ao 
bo‘lsa, u holda  
c=(Q
max
–F) /q
sw
.