Konstruksiyalar

187. Sharnirli-qo‘zg‘aluvchan tayanchlar qaysi hollarda 
qo‘llaniladi?
Ko‘priklarning oraliq qurilmalarida qo‘llanilib, ular ochiq 
havoda ekspluatatsiya qilinadi, ulardagi qo‘zg‘aluvchi tayanchlar-
ning mavjud emasligi, kesimlarida katta temperaturaviy kuchla-
nishlarni hosil qiladi (kuchlanishlarga qo‘shimcha kirishish 
va tobtashlashdagi kuchlanishlar ham mavjud). Undan tash-
qari, statik hisob shartlariga ko‘ra, sharnirli-qo‘zg‘aluvchan 
tayanchlar yupqa devorli qobiqlarning kontur elementlarida va 
boshqa fazoviy konstruksiyalarda qo‘llaniladi. 
Ommaviy qurilishda qo‘llaniladigan tomyopma va ora-
yopma konstruksiyalari uchun odatda oddiy sharnirli-qo‘zg‘al-
mas tayanchlar qo‘llaniladi (89-v rasm), chunki faqat ular go-
rizontal yuklarni ramaning aralash ustunchalariga uzatilishini 
ta’minlab, tomyopma va orayopmaning bikr diskini hosil qilishi 
mumkin. Qo‘zg‘almas tayanchlar kerilish hosil qilishi mumkin, 
lekin ushbu kerilish xavfli emas, egiluvchi elementlarda ora-
liqdagi eguvchi moment qiymatini ka-
mayishiga olib keladi.