Konchilik ishi asoslari va ishlab chiqarish texnologiyalari

Bosh tashish shtregidan yuqorida joylashgan shaxta maydonining qismi – ko‘tarilish bo‘yicha gorizont, pastga joylashgan qismi esa – og‘ish bo‘yicha gorizont deb ataladi, bunday hollarda “gorizont” atamasi “maydon” deb atalishi ham mumkin.

• Bosh tashish shtregidan yuqorida joylashgan shaxta maydonining qismi – ko‘tarilish bo‘yicha gorizont, pastga joylashgan qismi esa – og‘ish bo‘yicha gorizont deb ataladi, bunday hollarda “gorizont” atamasi “maydon” deb atalishi ham mumkin.
• Ko‘tarilish va og‘ish maydonlariga bremsberg va uklonlar hizmat qiladi, shu sababli maydonlarni bremsberg yoki uklon maydonlari deb yuritiladi.
• Shaxta maydoni, shuningdek, gorizontlar ham qanotlarga bo‘linadi (4.2-rasm). Qanot deganda shaxta maydonining taxminan o‘rtasidan cho‘ziqlikga tik o‘tilgan konni ochuvchi lahim (tik yoki qiya stvol, kapital bremsberg yoki uklon va h.k) vertikal tekisligining bir tomoniga joylashgan shaxta maydonining qismi tushuniladi. Qanotlar odatda er kurrasi tomonlari bilan yuritiladi (sharqiy, janubiy, g‘arbiy, shimoliy).

Ayrim hollarda (murakab relef sharoitlarida) shaxta maydoni faqat bir qanotli bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda konni ochuvchi lahimlar shaxta maydonining faqat bir tomoni chegarasiga joylashtiriladi.

• Ayrim hollarda (murakab relef sharoitlarida) shaxta maydoni faqat bir qanotli bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda konni ochuvchi lahimlar shaxta maydonining faqat bir tomoni chegarasiga joylashtiriladi.
• Gorizontlar o‘z navbatida kon-geologik, texnik va iqtisodiy omillarni hisobga olgan holda, yanada kichikroq qismlarga bo‘linadi. Shaxta maydonining bunday qismlari- qavat, pol, uzun stolbalar deb ataladi. Shunga ko‘ra shaxta maydonini qazishga tayyorlash usullari ham qavatli, polli va gorizontlar bo‘yicha qazishga tayyorlash usullari deb yuritiladi.

• 11.2-rasm. SHaxta maydonini qanot va gorizontlarga ajratish: 1-stvol; 2-bosh tashish shtreki; 3-shurf; I va II – gorizontlar bremsberg va uklonlarga tegishli.