Kartashunoslik

Tayanch iboralar: O’rta Osiyo, allomalar, “arab geografiyasi”, “uyg’onish 
davri”, kartalar, dunyo kartalari, globus, dunyo atlasi, “Xorazmiy geografiyasi”, 
“Islom atlasi”, joy nomlari, daraja to’ri. 
 
4.1. IX-XIII asrlarda O‟rta Osiyo kartografiyasi 
Ba‘zi  bir  qadimiy  manbalarda  O‘rta  Osiyo  hududida  yashab  ijod  qilgan  bir 
qancha  olim  va  ulamolarni  «arab  geografiyasi»  vakillari  deb  kelingan.  Prof. 
H.Hasanov  va  G.Yu.Krachkovskiylar  bu  talqin  noto‘g‘ri  ekanligini  isbotlab 
berishgan.  Bu  to‘g‘rida  H.Hasanov  «O‘rta  osiyolik  geograf  va  sayyohlar»  nomli 
kitobida  «O‘rta  Osiyo  olimlari  deyilganda,  shu  o‘lkadan  yetishib  chiqqan  va  o‘z 
ilmiy  faoliyatini  shu  yerda  yoki  boshqa  mamlakatlarda  o‘tkazgan  olimlar  guruhi 
tushunilishi kerak» deb yozadi. 
O‘rta  osiyolik  Muhammad  Muso  Xorazmiy,  Ahmad  al  Farg‘oniy,  Jayxoniy, 
Balxiy,  Beruniy,  Mahmud  Qoshg‘ariy,  Hofizu  Abru,  Bobur,  Haydar  Mirzo  kabi 
ajoyib  olim  va  geograf  sayyohlar  geografiya  va  kartografiyaning  rivojlanishiga 
juda katta hissa qo‘shganlar. Turkiston zaminida Xorazmning Sharq fani tarixidagi 
o‘rni juda muhimdir. Xorazmda aniq fanlar-matematika, astronomiya, kartografiya, 
kimyo, mineralogiya, geografiya IX asrlarda yuksak darajada taraqqiy etgan.