Kafedra: halq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya fan: vrach nazaroti tibbiy profilaktika fakulteti

2.2. YANGIPEDAGOGIKTEXNOLOGIYA
«Dumaloq stol»o’yinnio’tkazishmetodi:

Topshirikyozibqo’yilganqog`ozvarag`idavrabo’ylabo’tkazilada.Harbirtalabao’ziningjavobvariantiniyozibkuyadivavarakniboshkatalabagauzatadi.Xammatalabalaro’zjavoblariniyozibqo’yishadi,keyinmuxokamabo’ladi: noto’g`rijavoblaro’chiriladi, to’g`rijavoblarningsonigaqarabtalabaningbilimlarigabahoberiladi.Bumetodningfaqatyozmashakldaemas,balkiog`zakishakldaxamkullanishmumkin.Bumetodikadao’rgatuvchi-nazoratqiluvchiprogrammalardanfoydalanishmumkin.Shuniesdatutishkerakki,yaxshiqo’yilgansavol,bu –javobniyarmisiniuzigajoqilgansavoldir.

Savol №1.PWS₁₇₀ ni qanday usullar bilan aniqlash mumkin? Javob : 1.Umumiyevropacha 3tapog`onasimonli usuli.

2. V.L.Karpman modifikatsiyasi 3.L.I.Abrosimova modifikatsiyasi

Savol №2. PWS₁₇₀ningko’rsatgichiniqaysiformulabilananiqlanadi? Javob :PWS₁₇₀=W₁+(W₂-W₁)*(170-f₁)/(f₂-f₁)

Savol № 3PWS₁₇₀submaksimal testida nechta yuklama qo’llaniladi va ular qanday aniqlanadi? Javob: 1.Test o’tkazishda 2 ta yuklamadan foydalaniladi. 2.1-yuklama bajaruvchining tana vazniga nisbatan aniqlanadi. 3.2-yuklama 1-yuklamadan keyingi pulsga nisbatan aniqlanadi.
Baholashmezoni

Maksimalball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
A`lo	yaxshi	O’rta	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

3.TAHLILIYQISM

3.1.Klaster, organayzer
Klasternito’zishqoidasi
1. Aqlingizganimakelsa, barchasiniyozing. G`oyalarisifatinimuhokamaqilmangfaqatularniyozing.

2. Xatnito’xtatadiganimloxatolarigavaboshqaomillargae`tiborbermang.

3. Ajratilganvaqttugagunchayozishnito’xtatmang. Agardaaqlingizdag`oyalarkelishibirdanto’xtasa, uholdaqachonkiyangig`oyalarkelmagunchaqog`ozgarasmchizibturing.

Harbirguruhboshqaguruhlarnibaholaydi. Harbirtalabbo’yichato’liqbajarilsa – 15 ball

Guruh №	Tushunarlivaaniqjavob (5)	Ko’rgazma-lilik (5)	Reglamentgaamalqilish (2,5)	Guruhfaolligi (2,5)	Jamiball
1.
2.

Baholashmezoni:

Maksimalball 15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

3.1.1. Klastertuzilmasi


Har bir yuklamaga mos YuQS aniqlanadi (f1 va f2)

Jismoniy ish qobiliyatini aniqlash

Test o‘tkazish

bosqichlari

Turli quvvatli

2 ta yuklama beriladi




5 daq. mashq bajariladi

Tana vazni o‘lchanadi




PWC-170




Jadvaldagi 1-yuklama kuchi quvvati aniqlanadi

Jadvaldagi 1-yuklama kuchi aniqlanadi




Veloergometrga NM da qo‘yiladi



3


3.2.Vaziyatlimasalalarningkompleksi

1 MASALA
Tekshiriluvchi Valiev A.da PWC-170 testi o’tkazildi. Bunda 1-chi yuklamani oxirida YUKS 124 zarb\min, 2-chining oxirida esa 180 zarb\minni tashqil etdi. Tekshiriluvchida PWC-170 testini matematik hisoblab toping.

Javob:PWC₁₇₀=W₁+(W₂-W₁)*(170-F₁/F₂-F₁)=500+(800-500)*(170-124/180-124)=746kg*metr/min.

2 MASALA

2ta sportchida PWC-170 testi o’tkazildi. Veloergometr yokligi sababli tekshiruv step\test usulida amalga oshirildi. Bunda qanday jixozlar talab etiladi va bu usul qanday o’tkaziladi. Bunda bitta sportchida ko’tarilish minutiga 35 ta, 2chisida 40 ta.Sportchilarning jimoniy qobiliyatiga baho bering.

Javob: Tekshiruv natijasida ikkala sportchining jismoniy qobilyati qoniqarli deb baxolandi.

3 MASALA

Futbol maktabida kabul paytida 5 ta yosh yigitda antropometrik tekshiruvdan sung. PWC-170 testi o’tkazildi. Bunda 1chi yuklamadan kein tekshiriluvchilarda: 1)f1=100,2)f1=110,3)f1=90,4)f1=105,5)f1=120.Ikinchi yuklamadan keyin esa:1)f2=140,2) f2=140,3) f2=130,4) f2=150, natijalar kuzatildi.Qaysi tekshiriluvchilarini futbol maktabiga tavsiya etasiz.Har bir sportchida PWC-170 testini grafik va matematik usulda hisoblang.

Javob: Tavsiya etiladigan sinamalar: Martine sinamasi, Garvard step -testi .

Testlar

1.PWC-170 testida PWC nimanianglatadi?

A) ishqobiliyatiso’zlaridanolingan

B) jismoniyrivojlanganlik

V) yurakyurishtempi

G) barchajavoblarbir-birinito’ldiradi

2. PWC-170 testida “170”-nimanianglatadi?

A) 1min.yurakqisqarishsoni

B) arterialbosimko’rsatkichi

V) yuklamapaytidaginafasolishsoni

G) yuklamapaytidagikislorodgabo’lgantalabningoshishi

3.PWC-170 testinechabosqichdaamalgaoshiriladi?

A) 2

B) 3

V) 4

G) 1

4. Birinchivaikinchiyuklamaorasidadamolishvaqtiqancha?

A) 3min.

B) 2min.

V) 5min.

G) 10min.

5.PWC-170 testida 2chiyuklamanibajarishgaqachonruxsatetilmaydi?

A) 1 yuklamadanso’ngYUQS 130 danbalandbo’lsa

B) 1 yuklamadanso’ngYUQS 170 bo’lsa

V) 1 yuklamadanso’ngYUQS 130danpastbo’lsa

G)1 yuklamadanso’ngYUQS 110danbalandbo’lsa

Baholashmezoni:

Maksimalball 15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
20-16-a`lo	15-12-yaxshi	11-7-o’rta	6-4-qoniqarsiz	3 vaundankam-yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% vaundankam

4. Amaliyqism

Amaliy ko’nikmani bajarilishi (qadamma-qadam)
Maksad : talabalargatekshiriluvchiorganizminingishbajarishqobiliyatinianiqlashvabaholashmaksadidako’llaniladigan PWC₁₇₀sinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganboskichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’likto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishuchunveloergometrniishchiholatgakeltirish, sekundomernitayyorlash	0	5
2	Tekshiriluvchiningtibbiyvasportanamnezini, antropometriyako’rsatkich-laribilantanishish	0	5
3	Tekshiriluvchigaveloergometrdao’tiri-shiuchunkulaysharoityaratish	0	5
4	30 sekunddavomidauykuarteriyasidapulso’lchash (veloergometrdatinyao’tirganholatida)	0	10
5	Tekshiriluvchiningtanavazniganisbatanberiladigan 1-yuklamanianiqlashvaveloergometrgaqo’yish	0	10
6	5 minutdavomidapedalniminutiga 60-75 aylantirishtezligida 1-yuklamaniberish	0	10
7	Ishlashningoxirgi 30 sekundida 1-yuklamagaharakterlipulsniuykuarteriyasidaaniqlash	0	10
8	3 minutdavomidadamberish	0	5
9	1-yuklamadankeyingipulsva 1-yuklamaganisbatan 2-yuklamanianiqlashvaveloergometrgaqo’yish	0	10
10	5 minutdavomidapedalniminutiga 60-75 aylantirishtezligida 2-yuklamaniberish	0	10
11	Ishlashningoxirgi 30 sekundida 2-yuklamagaharakterlipulsniuykuarteriyasidaaniqlash	0	10
12	Olingannatijanibaholash	0	10
	Jami	0	100

Baholashmezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
40-34,4-a`lo	34-28,4-yaxshi	28-22-o’rta	21,6-14,8-qoniqarsiz	14,4 vaundankam-yomon

5. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari

- og`zaki;

• 
  yozma;
  
• 
  organayzerlar;
  
• 
  test;
  
• 
  vaziyatlimasalalarechish;
  
• 
  egallanganamaliyko’nikmalarninamoyishetish;
  

5.1.Talabalarbilmi, ko’nikmavamaxoratinibaholashdaqo’llaniladigannazoratmezonlari

№	Baho	a`lo	yaxshi	o’rta	qoniqarsiz	yomon
	O’zlashtirish % hisobida	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
1	Nazariyqism	20-19 ball	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
2	Analitikqism: organayzer	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
3	Test	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
4	Amaliyqism	40-34,4-ball	34-28,4ball	28-22ball	21,6-14,8 ball	14,4 ball
5	Nazoratsavollari	10-7,9	7,75-5,6	5,5-4,25	4,1-2,5	2,4 ball

5.2.Joriynazoratnibaholashmezoni.

№	O’zlashtirish %	Baho	Talabaningbilimdarajasi
1	96-100	A`lo «5»	Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi, barchaberilgansavollargato’liq to’g`ijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi.Mavzubo’yichavaziyatlimasalalarniechadi, testsavollarigato’liqvato’g`rijavobberadi. Erkintasavvurgaegabo’lib, kerakbo’lgandao’qituvchibilano’zfikrinialmashaoladi.
2	91-95		Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi,barchaberilgansavollargato’liqto’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi,ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi, mustaqilmushohadayuritadi. Mavzumohiyatinitushuntiraoladi, erkintasavvurgaegabo’ladi, o’qituvchibilanbemalolfikralmashaoladi.
3.	86-90		Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi. Mavzubo’yichaamaliyishnatijalaribo’yichamustaqiltekshirishbayonnomasinito’ldiradi.
4	81-85	YAxshi «4»	Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiy fikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi.
5	76-80		Javoblarto’g`ri,ammoto’liqemas, o’qituvchiningqo’shimchasavollaribo’yichakamchiliknito’ldiradi, mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol. Auditoriyadagitopshiriklarnibajarishdakatnashadi.
6.	71-75		Mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol, ammoxatoliklargayo’lqo’yadi, Auditoriyaishlarinibajarishdaqatnashadi, kerakliyozishlarniamalgaoshiradi.
7.	66-70	Qoniqarli «3»	Javoblar 50% gato’g`ri, ammoberilgansavolningmohiyatinitushunadi; topshiriqlarnibajaraoladi,biroqunda 2-3 xatoliklargayo’lqo’yadi.
8	61-65		Javoblar 50%gato’g`ri, savolmohiyatinihammavaqthamto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarnio’qituvchiyordamidabajaradivashundaham 2-3 taxatogayo’lqo’yadi.
9	55-60		Javoblar 40% gato’g`ri,javobberishdayanglishibketadi, savolmohiyatinihammavaqtto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarniboshqatalabayokio’qituvchiyordamidabajaradi.
10	54-30	Qoniqarsiz «2»	40% gachato’g`rijavobberaoladi, javoblaraniqemas, topshiriqlarnibajaraolmaydi. Uyvazifasibajarilmagan.
11	20-30		Amaliymashg`ulotgaqatnashadi, formada, daftaribor. Uygaberilganvazifabajarilmagan.

6.Nazoratsavollari

1PWC-170 gatushuncha?

2. 
   PWC- 170 testida yuklamani tiplari qanday aniqlanadi?
   

3PWC- 170 testini o’tkazilishtartibi?

4PWC- 170 testini formulasini yozing, ko’rsatmalarga tavsif bering.

5 Kislorodning maksimal iste`mol qilishini aniqlash usullari?

6 Belotserkovskiytablitsasiniqo’llash?

Baholash mezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
10-7,9-a`lo	7,75-5,6-yaxshi	5,5-4,25-o’rta	4,1-2,5-qoniqarsiz	2,4 vaundankam-yomon

7.Tavsiyaetilganadabietlar

Asosiy

1.Epifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i vrachebnыy qontrol» M., 1990

Ko’shimchaadabiyotlar
1.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

2.Popov V.I. CHogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov naDonu 2001

3.EpifanovV.A. “ Lechebnayafizicheskayakultura” M. 2003

4.DubrovskiyV.A. “ Lechebnayafizkultura” M. 2004

5.Lektsionnыe materialы i uchebno-metodicheskie razrabotki

6.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

7.Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996

8.EvdokimovaT.A. MilyukovaI.V. Noveyshiyspravochnik“ Lechebnayafizkultura” M. 2004

9.«Meditsinskie osnovы fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent 2003

10.Karpman V.L. «Serdtse i sport» M., 1999

11.Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks « Rukovodstvo instruktoraozdorovitel-nogo fitnessa» Kiev 2004

12.BetShou “YogafitTreningdlyazdorovya” M. 2005

13.MilyukovaI.V.EvdokimovaT.A. “ Gimnastikadlyadetey” M. 2004

14.A. BokovS. Sergeev “ Yogadlyadetey” M. 2004

15.Epifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997

16.M., Aulik I.V. «Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte» M., 1990

17.YUldashev K.YU. «Nemedikamentoznыe metodы lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994

18. CHeteladabieti:

Teylor S.B., Miller N.H. “ Basic physiologic principils relatied to

Group exirsise programs” Filadelphiya 1988

Tehaxton L. “ Phithiological and psythological effects of short term exirsise

eddiction on habitual runners.” 1992

19.Internetistochniki:

www.doktor.ru, www. medinfo. home.ml.org

http://www.restart-med.ru

http://www.mirmed.ru

http://micropolarization.narod.ru

http://skolioz.mccinet.ru

http://www.sportpsy.cz

Child in motion /cf/ (Rada Pisot)- http://www.zrs-kp.si/projekti/otrokvgibanju/Otrok%20v%20gibanju.pdf

www. aapmr.org, www.alhealth.com, www.docguide.com, www.healthweb.com, www.acsm.org, www.apta.org, www.sportsmed.org.

www.jphysiol.org, www.physsportmed.com