Jizzax majburiy fan matematika

Mavzu yuzasidan misollar:

1. 
   Tenglamani yeching:
   

𝑎) 𝑥 + 45 = 79 𝑒) 𝑦 – 3072 = 1136
𝑏) 1306 + 𝑥 = 2176 𝑓) 796 – 𝑧 = 423
𝑑) 𝑦 – 463 = 361 𝑔) 2609 – 𝑧 = 1423

2. 
   Botir bir son o‘yladi. Agar unga 74 ni qo‘shib, hosil bo‘lgan yig‘indiga yana 21 qo‘shilsa,
   

142 hosil bo‘ladi. Botir qaysi sonni o‘ylagan?

3. 
   Tenglamani yeching:
   

𝑎) ⁽𝑥 + 24⁾ – 12 = 79 𝑏) (𝑦 – 29) + 45 = 76
𝑑) ⁽122 + 𝑥⁾ – 291 = 157 𝑒) 784 + (𝑦 – 165) = 869
𝑓) ⁽𝑥 + 3013⁾ + 2222 = 7162 𝑔) 542 – (𝑦 – 307) = 148

4. 
   Uchta kesmaning uzunliklari yig‘indisi 244 sm. Birinchi kesma uzunligi 𝑦 sm bo‘lib, u ikkinchi kesmadan 13 sm uzun, uchinchi kesmadan esa 65 sm qisqa. Birinchi kesma uzunligini toping.
   

• 
  Sonini b soniga ko‘paytirish deganda, har biri a soniga teng bo‘lgan b ta qo‘shiluvchilar yig‘indisini topish tushuniladi.
  

Masalan:

• 
  a va b sonlari ko‘paytmasi a · b tarzida yoziladi. Bu yerda a · b – ko‘paytma, a va b sonlar esa ko‘paytuvchilar deb ataladi.
  

Masalan: 24 ∗ 4 = 96 24 va 4 ko’paytuvchilar, 96 −ko’paytma.

• 
  Ko‘paytuvchilar o‘rnini almashtirgan bilan ko‘paytma o‘zgarmaydi. Masalan: 4 ∙ 8 = 8 ∙ 4
  

• 
  Sonni ko‘paytmaga ko‘paytirishda sonni oldin birinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish, so‘ng esa hosil bo‘lgan ko‘paytmani ikkinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish kifoya.
  

• Mavzu yuzasidan misollar:

1. Yig‘indini oldin ko‘paytmaga keltirib, so‘ng hisoblang:

𝑎) 63 + 63 + 63 + 63 + 63 = 𝑏) 425 + 425 + 425 + 425 =


𝑑) 1202 + 1202 + 1202 = 𝑒)28 + 28 + 28 + 28 + 28 =

2. Ko’paytiring:
1) 426 ∙ 43 =	7) 209 ∙ 35 =	13) 211 ∙ 19 =
2) 27 ∙ 388 =	8) 55 ∙ 333 =	14) 34 ∙ 205 =
3) 910 ∙ 120 =	9) 3410 ∙ 67 =	15) 9876 ∙ 543 =
4) 120 ∙ 91 =	10) 540 ∙ 104 =	16) 650 ∙ 148 =
5) 3005 ∙ 103 =	11) 5400 ∙ 201 =	17) 7050 ∙ 3020 =
6) 692 ∙ 105 =	12) 833 ∙ 541 =

3. 
   Dono singlisi Nargizadan 7 yosh katta. Uning yoshi otasining yoshidan 3 marta kichik. Agar Nargiza 5 yoshda bo‘lsa, Dono va uning otasi yoshini toping.
   

3. 
   Qulay usul bilan hisoblang:
   

𝑎) 3 · 5 · 2 · 7 = 𝑏) 5 · 5 · 6 · 4 = 𝑑) 7 · 2 · 2 · 5 · 5 =
𝑒) 2 · 9 · 5 · 5 = 𝑓) 8 · 4 · 125 · 25 = 𝑔) 4 · 2 · 25 · 5 · 8 · 125 =

3. 
   Velosipedchi uyidan manzilga 6 km/soat tezlik bilan harakatlanib, 4 soatda yetib keldi. Agar u qaytishda tezligini 2 km/soatga oshirsa, uyiga qancha vaqtda qaytib boradi?
   

3. 
   Amallarni bajaring:
   

𝑎) 204 ∙ 65 – 38 ∙ ⁽71 – 36⁾ + 419 =
𝑏) ⁽547 + 4333⁾ ∙ 35 – 205 + 70 ∙ 5 =
𝑑) 2948 – 18 ∙ ⁽100 – 93⁾ + 75 =
𝑒) 100001 – 11 ∙ ⁽38 + 16⁾ ∙ 6 =

3. 
   Birinchi ishchi bir kunda 57 ta, ikkinchi ishchi esa birinchi ishchidan 12 ta kam buyum tayyorlaydi. Bu ishchilar 5 kunda nechta buyum tayyorlaydi?
   

• 
  a : b = c Bu yozuvda a – bo‘linuvchi, b – bo‘luvchi va bo‘lish natijasi c – bo‘linma deb ataladi.
  
• 
  Har qanday sonni nolga bo‘lish mumkin emas!
  
• 
  Har qanday sonni 1 ga bo‘lganda yana o‘sha sonning o‘zi hosil bo‘ladi.
  
• 
  Nolni har qanday natural songa bo‘lganda yana nol hosil bo‘ladi.
  
• 
  Noma’lum ko‘paytuvchini topish uchun ko‘paytmani ikkinchi ko‘paytuvchiga bo‘lish kerak. 𝑎 ∙ 𝑥 = 𝑏 → 𝑥 = 𝑏 ∶ 𝑎
  

• 
  Noma’lum bo‘linuvchini topish uchun bo‘linmani bo‘luvchiga ko‘paytirish kerak.
  

𝑥 ∶ 𝑐 = 𝑑 → 𝑥 = 𝑑 ∙ 𝑐

• 
  Noma’lum bo‘luvchini topish uchun bo‘linuvchini bo‘linmaga bo‘lish kerak.
  

𝑝 ∶ 𝑥 = 𝑞 → 𝑥 = 𝑝 ∶ 𝑞

•