Islom iqtisodiyoti

II-BOB. Islom iqtisodiyoti va uning mohiyati va unda ishlab chiqarish .................17
2.1. Ishlab chiqarish: Islom iqtisodiyoti va umumiy qarashlar …….………………….17
2.2. Islom iqtisodiy modeli va uning xususiyatlari ……...…………………………….22
XULOSA.......................................................................................................................36
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR...........................................................................................................3

KIRISH
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi. Islom dini inson hayoti davomida dunyoning baland-pastliklari uzra saodat va to‘g‘ri yo‘lga yetaklovchi yo‘lboshlovchidir. Alloh insonga yer yuzini makon qildi va unda turli munosabatlarni, xususan iqtisodiy va moliyaviy aloqalarni yaratishga imkon berdi. Har bir insonga fitrat berdi va insonni yangilikka intiluvchan qildi. Ammo ular bilan birga insonda ochko‘zlik va badnafslik, yomon fe’l va zolimlik sifatlari ham bor. Islom muayyan axloqiy va ijtimoiy chegaralarni adolat bilan o‘rnatib, moddiy boyliklardan foydalanishda adolatsizlikni oldini oladigan iqtisodiy-moliyaviy tamoyillarni belgilab berdi. Ushbu tamoyillarga amal qilish inson uchun yer yuzida halol rizq topishga va oxiratda Allohning roziligini topishga yordam beradi.
Islom iqtisodiyoti «ruxsat etilgan, yaxshilik, to‘g‘rilik, xayr» asoslaridan kelib chiqadi, ya’ni u “Xayr” nimaligini belgilaydi va odamlaga shu “Xayr”ni eng samarador va foydali usullar bilan muayyan cheklovlarga amal qilgan holda qo‘lga kiritishga chorlaydi. Shunday qilib, islom iqtisodiyoti shaxsiy yerkinlik, xususiy mulk, tadbirkorlik ruhi, moliyaviy foyda olish vaji va qilinadigan sa’y-harakatlar va mukofot o‘rtasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlikni kafolatlaydi.
Boshqa tarafdan esa, islom iqtisodiyoti muayyan axloqiy filtrlarni joriy etadiki, bu turli darajalarda ijtimoiy adolatni ta’minlashga xizmat qiladi. Muhammad Najatulloh Siddiqiy islom iqtisodiyotining asosiy vazifalarini qisqacha shunday ko‘rinishda shakllantiradi:
1. Barcha insonlar uchun ta’lim va tibbiy qarov, uy-joy, kiyim-bosh, oziq-ovqatga bo‘lgan asosiy talablarni qondirish;
2. Barcha uchun istisnosiz teng imkoniyatlarni ta’minlash;
3. Boylik jamlashni oldini olish va daromadlar hamda resurslar taqsimotida notenglikni bartaraf etish;
4. Ruhiy kamolot uchun barchaga birday imkoniyat berish;
5. Yuqoridagi maqsadlarni amalga oshirish uchun barqarorlik va iqtisodiy o‘sishni ta’minlash.
Shunday qilib, islom iqtisodiyotining vazifalarini aniqlab olishda eng avvalo ruhiy va axloqiy qadriyatlarni amalga oshirish talab etiladiki, u tor doiradagi emas, balki univyersal, umuminsoniylik ruhidagi islomiy qadriyatlar bo‘lishi lozim. Bu islom iqtisodiyotiga, faqatgina iqtisodiy muammolar doirasida o‘ralashib qolishdan chiqib olish va oddiy iqtisodiyotdan ko‘ra yuqoriroq mavqeda bo‘lish imkonini beradi.Islom iqtisodiyotida nafaqat iqtisodiy, balki ahloqiy muammolarga ham e’tibor qaratiladi.
Kurs ishining maqsadi ham O’zbekistonga kirib kelayotgan Islom iqtisodiyoti va moliya tizimi doirasida ishlab chiqarish mohiyati va xususiyatlari, uning islom dinidagi shariat qoidalariga mos kelishligi tartibini yoritib berishdan iborat. O’zbekistonda banklarda “Islomiy darcha” larning ochilishi, Islom Taraqqiyot Banki bilan hamkorlikning kengayishi mamlakatimizda islom iqtisodiyoti mutaxasislariga nisbatan ancha talabni oshirmoqda. Va aynan shu mavzularda ilmiy ishlarni ko’proq qilib, mazkur mavzularda yanada izlanishlar qilish maqsadga muvofiqdir.