Iqtisodiyot” kafedrasi “mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua

Dunyo bo`ylab o`sish

Aholi jon boshiga ishlab chiqarish darajasining o`sishi (Yiliga foiz)

Beqiyos sifatni yaxshilash hayot meyyorlarida o`sayotganini anglatadi. Rasmiy ma’lumotlarga ko`ra tezroq stavka ko`rsatadi. Bu masala bizga shubhaliroq ko`rinishi mumkin, lekin o`zi bilan pastlab ish faolyatini tushuntirib bo`lmaydi. Baholash pastlab baholashdagi muammoni ham ilgari sursa kerak, bu ishni bir nechta ko`makchilari bo`lsa kerak. Tarixan o`tmishda kamroq odamlar ishlab chiqarish darajasini osonlik bilan baholaganligini qishloq xo`jaligida sanoat mahsulotlarida ishlab chiqarish hajmi va tibbiy xizmat ko`rsatish kabi tarmoqlar bilan faolyat olib borgan. Shu bilan birga ayrim iqtisodchilar baholash muammosini to`laligicha muammo deb hisoblashadi

Kimyogarlar, fiziklar va iqtisodchilar bir cho`l orolda bir konservani qanday qilib ochish haqida urunmoqdalar. “Kelinglar konservani portlagunga qadar olovga qizdiramiz” dedi kimyogar, “yo`q, yo`q” dedi fizik, “kelinglar baland bir daraxtga chiqib qutichani tosh ustiga tashlaymiz” “menda bir fikir bor” dedi iqtisodchi. “birinchi konserva ochgich bilan urunib ko`raylik…”
Bu eski hazil qanday qilib qitisodchilar soddalashtirish taxminlaridan foydalanishi va ba’zan oddiygina muammolarga duch kelishi ta’kidlanadi. Baholash iqtisodiy o`sish nazariyasini savollariga javob beradi. O`sish nazariyasini maqsadlaridan biri biz dunyoning turmush darajasini oshirishni tushuntirishdir. Solou o`sish modeli yexnologik tarqqiyotdan keyin o`sish darajasiga olib keladi. Lekin texnologik tarqqiyot qayerdan kelgan, Solou modeli buni o`z zimmasiga oladi.
1970-yilda hosildorlik pastlab 1990-yilni boshlarida jadallashdi texnik taraqqiyot kursining takliflari bu o`zgarishlarda juda muhimdir. Solou modeli iqtisodiy jarayonni to`liq tushinish maqsadida uni kuzatib texnologik taraqqiyotni rivojlantirish kerak. Bunday modellar ko’pincha endogen o`sish nazariyasiga olib boradi. Solou modeli texnologik o`zgarishlarga egzogen jarayonni o`zida aks ettiradi. Endogen o`sish nazariyasida muhit katta bo`lsada ba’zan murakkab va biz u yerda zamonaviy tadqiqotlar bilan tanishib chiqamiz.¹⁸