Iqtisodiy tizimlar va jarayonlarning murakkabligi

Iqtisodiy tizimlar va jarayonlarning murakkabligi. Iqtisodiyotni ekonometrik modellashtirishning zarurligi.
Iqtisodiy tizimlar va jarayonlarning murakkabligi. Iqtisodiy tizimning murakkabligi tasodifiy xususiyat emas, aksincha zaruriy xususiyatdir. Ushbu ehtiyojning bir qator sabablari bor. 1.Milliy miqyosda iqtisodiy tizim butun davlat aholisiga xizmat qiladi. Shunga ko'ra, iqtisodiy tizimning tovarlari, ishlari, xizmatlari iste'molchilarining ko'pligi allaqachon iqtisodiy tizimning murakkabligini belgilaydi. Har bir iste'molchining individualligini hisobga olish katta diskret tizimni ko'rib chiqishga olib keladi. Hozirda katta diskret tizim xatti-harakatining matematik modelini tuzish uchun matematik vositalar mavjud emas.2. Shuningdek, ro'yxatdagi tizimlarning har birida (ayniqsa savdo va sog'liqni saqlashda) ko'plab xizmat ko'rsatuvchi provayderlar ishlaydi. Bu, shunga ko'ra, butun tizimning murakkabligini oshiradi.
Iqtisodiyotni ekonometrik modellashtirishning zarurligi.
Ekonometrik usullar oddiy an'anaviy usullami inkor etmaydi, balki ulamiyanada rivojlantirishga va ob'ekliv o'zgaruvchan natija ko'rsatkichlarini boshqako'rsatkichlar orqali muayyan tahlil qilishga yordam beradi. Ekonometrik usullaming va elektron hisoblash mashinalarining milliy iqtisodiyotni boshqarishda afzalliklaridan biri shundaki, ular yordamida modellashtiruvchi ob'ektga omillamingta'sirini, natijaviy ko'rsatkichga resurslaming o'zaro munosabatlarini ko'rsatish mumkin. Bu esa o'nlab tarmoqiar va minglab korxonalarda ishlab chiqarish natijalari va milliy iqtisodiyotning ustuvor yo'nalishlarini ilmiy asosda bashorat etishgaprognozlashtirish va boshqarishga imkon beradi. Ekonometrik modellaming ahamiyatini quyidagilarda ko'rish mumkin: 1. Ekonometrik usullar va modellar iqtisodiy va tabiiy fanlami rivojlantirishda yetakchi vosita bo'lib xizmat qiladi. 2. Ekonometrik usullar yordamida moddiy, mehnat va pul resurslaridan oqilona foydalaniladi. 3. Ekonometrik usullar va modellar yordamida tuzilgan bashoratlami umumiy amalga oshirish vaqtida ayrim tuzatishlami kiritish mumkin bo'ladi. 4. Ekonometrik modellar yordamida iqtisodiy jarayonlar faqat chuqur tahlil qilibgina qolmasdan, balki ulaming yangi o'rganilmagan qonuniyatlarini ham ochishga imkoni yaratiladi. Shuningdek, ular yordamida iqtisodiyotning kelgusidagi rivojlanishini oldindan aytib berish mumkin. 5. Ekonometrik usullar va modellar hisoblash ishlarini avtomatlashtirish, aqliy mehnatni yengillashtirish, iqtisodiy soha xodimlarining mehnatini ilmiy asosda
tashkil etish va boshqaruv qarorlarini sifatliroq tayyorlash imkonini beradi. Bu kompleksnihg bitta tahlil ob'ekti bor - ya'ni, iqtisodiyot, iqtisodiy tizimlar, asosiy o’rganish predmeti esa, ulardagi miqdoriy bog’lanishlardir. Boshqa iqtisodiy fanlarga qaraganda, ushbu kompleks iqtisodiyotni har xil ekonometrik usullar va modellar asosida tahlil qiladi.