Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Mavzu-

May qo`ng`izi-(Melolonthinae) — plastinka moʻylovli qungʻizlar kenja oilasi. Gavdasining uzunligi 15–35 mm, qurtlari (qarang Buzoqboshi qurtlar) — 30–70 mm. Qoʻngʻizlari rangi och sariq yoki oqish, may oyida paydo boʻladi (nomi shundan olingai). Bir necha turi maʼlum — Yevropa huludida g`arb May qoʻngʻizlari va sharq may qo`ng`izlari bor. Oʻrta Osiyoda zararkunanda may qoʻngʻizlari, uch tishli may qoʻngʻizlari va mart qo`ngʻizi tarqalgan. May qoʻngʻizlari yumshoq tuproqqa (20—30 sm chuqurlikka) 100 taga yaqin tuxum quyadi. Tuxumlardan chiqqan qurtlari tuproqda 3 yil, baʼzan 4 yil rivojlanadi. Qurtlar 4- yili gʻumbakka aylanib, undan 1 — 1,5 oydan soʻng qoʻngʻizlar chiqadi. Yosh qoʻngʻizlar tuprokda qishlab qoladi. Voyaga yetgan qoʻngʻizlar bahor oylarida tuproqdan uchib chiqib, 20—40 kun yashaydi; urugʻlanib tuxum qoʻygach halok boʻladi. May qoʻngʻizlari qurtlari tuprokda oʻsimliklar (ayniqsa yosh niqollar) ildizini yeb,katta ziyon keltiradi. May qoʻngʻizlari qurtlarini kuzgi shudgorlash, ekinni chopiq qilinganda terib olish orqali yoʻqotiladi. Shudgor qilingan tuproqdagi May qoʻngʻizlarini (zag`cha, qarga, tovuq olaqargʻa) koʻplab terib yeydi.

May-(lotincha mensis Majus so`zidan olingan) — Grigoriy taqvimida yilning beshinchi oyi. 31 kundan iborat. Bu oy yunon afsonalari buyicha Germes (Merkuriy) xudosining onasi Mayyaga bagʻishlanib — mayus (Maius) nomi bilan atalgan.

Maydon- ochiq, meʼmoriy jihatdan tartibga keltirilgan, atrofi bino, inshootlar yoki daraxtlar bilan to`silgan keng joy. Maydon to`rtburchakli doirasimon, tuxumsimon (oval) va boshqa shakllarda yopiq yoki ochiq holda bo`ladi. Zamonaviy shaharsozlikda maydonlarning 2 turi (transport va piyodalar uchun) keng tarqalgan. Transport maydon transport harakatiga ko`proq ixtisoslashgan, aniq maqsadga mo`ljallangan bo`ladi. Vokzal oldi maydon stadion, sport majmualari, sanoat korxonalari yonidagi transportlar qo`yiladigan maydon va boshqa piyolalarga mo`ljallaigan. Maydonlar namoyishlar o`tadigan bosh Maydon, teatr, bozor, memorial (mashhur shaxslar yoki tarixiy sanalar nomi bilan atalaligan) maydonlarga bo`linali. Bunday Maydonlar monumental sanʼat asarlari, yirik va go`zal binolar, kichik meʼmoriy shakllar, meʼmoriy ansambllarni tashkil etadi. Ularda har xil namoyish, miting , ommaviy sayil va boshqa o`tkaziladi.