1-bob. Umumiy qoidalar 1. Ushbu Nizom Birlashgan Millatlar Tashkilotining (keyingi o‘rinlarda — BMT) inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalarining xabarnomalari hamda qarorlarini ko‘rib chiqish bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi davlat organlarining o‘zaro hamkorlik qilish tartibini belgilaydi.
2. Ushbu Nizomda inson huquqlari bo‘yicha quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi:
arizachi — BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organi yoki shartnomaviy qo‘mitasiga yakka tartibdagi xabarnomani taqdim qilgan shaxs yoki uning vakili;
BMTning ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalari — inson huquqlari bo‘yicha xalqaro shartnomalar bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish vakolatlari O‘zbekiston Respublikasi tomonidan tan olingan BMTning organlari;
BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalarining qarori — BMTning inson huquqlari bo‘yicha tuzilmasi hujjati bo‘lib, xabarnoma mazmuni bo‘yicha qaror yoki mulohaza ko‘rinishida qabul qilinadi;
xabarnoma (yakka tartibdagi shikoyat/ariza) — O‘zbekiston Respublikasi yurisdiksiyasi ostida bo‘lgan shaxsning BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalariga O‘zbekiston Respublikasi ishtirokchisi bo‘lgan xalqaro shartnomalar bilan kafolatlangan huquqning O‘zbekiston Respublikasi tomonidan buzilganligi to‘g‘risidagi yozma murojaati;
xabarnomaning maqbulligi — xabarnomaning BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organi yoki shartnomaviy qo‘mitasi tomonidan ro‘yxatdan o‘tkazish va ko‘rib chiqish bo‘yicha rasmiy shartlar talablariga mosligi.
2-bob. BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalari bilan o‘zaro hamkorlik qilish tartibi 3. O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligiga (keyingi o‘rinlarda — Tashqi ishlar vazirligi) kelib tushgan xabarnoma o‘n ish kuni ichida Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasining Milliy markazi (keyingi o‘rinlarda — Markaz) hamda O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga (keyingi o‘rinlarda — Adliya vazirligi) yuboriladi.
Umumiy muddat xabarnomaning Tashqi ishlar vazirligiga kelib tushgan kunidan boshlab, O‘zbekiston Respublikasining rasmiy nuqtai nazari BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalariga yuborilishiga qadar ikki oydan oshmasligi lozim.
4. Markaz xabarnomaning mazmunidan kelib chiqib, besh ish kuni ichida tegishli davlat organlariga xabarnomani ko‘rib chiqish uchun ishchi guruhni shakllantirish maqsadida so‘rovnoma yuboradi.
Davlat organlari xabarnomalarni ko‘rib chiqishda Markaz bilan o‘zaro hamkorlikni ta’minlash uchun mas’ul shaxslarni belgilaydi va uch ish kuni ichida ishchi guruhga kiritish uchun nomzodlarni taqdim etadi.
Markaz Adliya vazirligi bilan birgalikda besh ish kuni ichida xabarnomaning maqbullik mezonlariga muvofiq kelishi bo‘yicha o‘rganish uchun ishchi guruhni shakllantiradi va O‘zbekiston Respublikasining asoslangan javobini taqdim etish muddatini belgilaydi.
Ishchi guruh faoliyatining umumiy muvofiqlashtirish ishlari Markaz tomonidan amalga oshiriladi.
5. Markaz tegishli davlat organlaridan xabarnomaning maqbullik mezonlari bo‘yicha qo‘shimcha zaruriy axborotni so‘rab olish huquqiga ega.
6. Tegishli davlat organlari Markaz tomonidan belgilangan muddatlarda (o‘n besh ish kunigacha) BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalarining tartib-taomillarida (protseduralarida) o‘rnatilgan mezonlarga ko‘ra tegishli xabarnomaning maqbul yoki maqbul emasligi bo‘yicha asoslangan javoblarini yuboradi.
BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalari tartib-taomillarida (protseduralarida) o‘rnatilgan mezonlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
a) arizachi huquqiy himoyaning mavjud milliy vositalaridan, jumladan sud himoyasidan foydalanganligi;
b) arizachi tomonidan dalil qilib ko‘rsatilayotgan inson huquqlarining buzilishi holati tegishli xalqaro shartnoma O‘zbekiston Respublikasi uchun kuchga kirgandan keyin yuz bergan bo‘lishi;
v) xabarnoma anonim bo‘lmasligi, shuningdek, tegishli xalqaro shartnomalarning ishtirokchisi bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi yurisdiksiyasi ostidagi shaxslardan yuborilgan bo‘lishi;
g) shaxs tegishli xalqaro shartnoma buzilishi oqibatida jabrlanganligining yetarli darajada asoslanganligi (tasdiqlovchi dalillarning keltirilganligi, tegishli hujjatlarning ilova qilinganligi);
d) ayni bir ish bo‘yicha murojaat takroran amalga oshirilmagan bo‘lishi (agar avval BMTning inson huquqlari bo‘yicha shartnomaviy qo‘mitasi ayni shu murojaat yuzasidan inson huquqlari buzilishi holati mavjud emasligi to‘g‘risida qaror chiqargan bo‘lsa, shikoyat maqbul emas deb topiladi);
e) xabarnoma ishni hal qilishning boshqa xalqaro tartib-taomiliga muvofiq ko‘rib chiqilmasligi.
7. Ishchi guruh davlat organlaridan kelib tushgan ma’lumotlarni belgilangan muddatlarda ko‘rib chiqadi va O‘zbekiston Respublikasining asoslangan javobini tayyorlaydi.
8. Xabarnomaning maqbulligi to‘g‘risidagi javob Markaz tomonidan, o‘z navbatida, BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalariga taqdim etilishi uchun Tashqi ishlar vazirligiga yuboriladi.
Xabarnoma maqbul emasligi sababli rad etilgan taqdirda, uning asoslari tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilingan holda ko‘rsatiladi.
9. Agar BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari yoki shartnomaviy qo‘mitalari xabarnomaning maqbul emasligi to‘g‘risida qaror qabul qilsa, ishchi guruh faoliyati tugatiladi.
10. BMTning inson huquqlari bo‘yicha ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalaridan xabarnomalarning maqbulligi masalalari bo‘yicha qo‘shimcha hujjatlar va axborot taqdim qilish to‘g‘risida so‘rovnoma kelib tushgan taqdirda, ishchi guruh so‘rovnoma Tashqi ishlar vazirligiga kelib tushgan vaqtdan boshlab bir oy ichida javob taqdim etadi.
