Ingeneriyasi

 
 

---

 
153 
Oldindan modifikasiya qilingan tashuvchilarga immobilizasiya qilish 
Tashuvchining  oldindan  modifikasiya  qilish  adsorbsiya  kuchini  keskin 
oshirishga  olib  keladi.  Bundan  tashqari,  ferment  molekulasi  atrofida  maxsus 
sharoitlar  yasash  hisobidan,  oldindan  modifikasiya  qilingan  tashuvchida 
immobilizasiya qilingan fermentni katalitik xususiyati ham ortib boradi.  
Buning  ustiga,  oldindan  modifikasiya  qilmaslik  adsorbsiya  qilingan 
fermentni  faolligini  butunlay  yo„qolishigacha  olib  kelish  mumkin.  Masalan, 
agar  fermentni  mo„tadilligi  nordon  sharoitda  past  bo„lsa,  silikagelga  sorbsiya 
qilingan fermentni faolligi butunlay yo„qoladi, chunki, silikagelni satxi nordon 
muhitga ega (pH=4,0).  
Bunday  sharoitda,  immobilizasiyadan  oldin  silikagelni  ma‟lum  pH  ga  ega 
bo„lgan  buferda  fermentni  mo„tadil  pH  ga  to„g‟ri  kelgan  pH  da  saqlab  turish 
lozim  bo„ladi.    Xuddi  shunday  muammo,  faol  markazida  153rgan  saqlaydigan 
fermentlar  bilan  ishlaganda  kelib  chiqadi.  Bunga  sabab,  ba‟zi  bir  tashuvchilar 
o„zlariga  153rgan  ionlarini  tortib  olish  qobiliyatiga  egalar.  Bunday 
tashuvchilarda  adsorbsiya  qilingan  fermentlar,  o„z  faol  markazidagi  metalni 
chiqib  ketishi  hisobidan  faoliyatlarini  yo„qotishlari  mumkin.  Bu  holni  bartaraf 
etish uchun, tashuvchini maxsus 153rgan ionlari saqlagan eritmalarda uzoq vaqt  
ushlab  turish  va  shu  tufayli  uni  153rgan  ioniga  nisbatan  bo„lgan  ehtiyojini 
qondirish mumkin bo„ladi. 
Tashuvchilarni  153rgan  ionlari  bilan    to„yintirish  adsorbsiya  yo„li  bilan 
immobilizasiya  qilishni  mo„tadillashtirishda  ham  ishlatiladi.    Tashuvchi  sirti 
153rgan  ionlari  bilan  to„yintirilganda  (buning  uchun  Ti,  Sn,  Zr,  V  va  Fe  
ishlatiladi),  fermentni  sorbsiya  qilish  xususiyati  ortadi,  bunga  sabab  153rgan 
ioni  ferment  bilan  tashuvchi  orasida  ko„prik  bo„lib  xizmat  qilishidir. 
Immobilizasiyaning  bu  usuli,  sellyuloza,  neylon  shisha  filtr  qog‟oz  kabi 
tashuvchilardan foydalanganda yaxshi natijalar berishi isbotlangan.  
 

---

 
154