―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
40 
www.academiascience.uz
Молекуляр физика асосларини бундай ѐндошув асосида ўқитиш назарий ва 
экспериментал материалларни тўғри тақсимотини ва уларнинг тўғри талқинини 
беришда ўзига ҳос қийинчиликларни туғдиради.
Молекуляр физика бўлимини бундай ўқитиш умумий ҳолда физика 
фанининг, хусусан молекуляр физика фанининг замонавий ривожланиш 
даражасига ва ўқувчиларда физикавий тафаккурнинг ривожланишига, материяга 
илмий нуқтаи-назардан қарашни шакллантиришга деярли имконият яратмайди.
Дарсликлар, ўқув қўлланмаларининг ҳозирги ҳолатида ўқувчиларга 
берилаѐтган билимларда механистик, феноменологик тасаввурларнинг улуши 
молекуляр- кинетик тасаввурлардан анча юқори.
Ушбу камчиликларнинг мавжудлигини ўқувчиларга динамик ва статистик 
қонуниятларнинг моҳияти ва қўлланилиш соҳалари тўғрисидаги берилаѐтган 
билимларнинг салмоғи камлиги ва мазмунан юқори эмаслиги ҳамда ўқувчилар 
онгида молекуляр физикада ўрганиладиган ҳодисаларнинг асосини ташкил 
этувчи эҳтимолий–статистик тасаввурларнинг шакллантирилмаганлиги ва 
ўқитишга статистик методларнинг тўла тадбиқ этилмаганлиги билан асослаш 
мумкин. 
Ҳозирги кунда молекуляр физикани ўқитишдаги муҳим камчиликлардан 
бири, молекуляр физикага оид табиат ҳодисаларини ўрганишда қўлланилаѐтган 
назариялар, қонунлар ва тушунчаларнинг қўлланилиш чегараларини таҳлил 
этмасдан тадбиқ этилиши ҳисобланади. 
Молекуляр физика бўлимининг ўқув дастурларида қамраб олинадиган 
билимлар системаси тўла, мантиқий қарама – қаршиликсиз, физика курсининг 
бошқа бўлимлари билан ички мазмуний боғланишга эга бўлиши ва бўлимни 
ўрганишда олға суриладиган ғоялар физика курсининг бошқа бўлимларида ҳам 
мос кетма-кетликда кенг фойдаланиладиган бўлиши зарур. 
Молекуляр физика бўлимининг тузилиши, мавзуларнинг материалларини 
ўқитишда ўқувчиларга молекуляр-кинетик (статистик) ва термодинамик 
методларнинг биргаликдаги қўлланишининг устунлигини тўла намойиш 
этадиган бўлиши керак. 
Молекуляр физика назарияси, қонунлари ва тушунчаларини замонавий 
фандаги талқинига мос бўлиши ва уларни ўқитиш академик лицейлар физика 
курсида қўйилган мақсадларга эришишга имкон бериши зарур. Молекуляр 
физикани узлуксиз таълим тизимининг турли бўғинларида ўқитишда эҳтимолий-
статистик тасаввурлардан фойдаланиш зарурияти ва имкониятлари илмий-
методик тадқиқотларда асосланган ва таълим муассасаларида синовдан ўтган 
бўлса ҳам ўқув адабиѐтларига деярли киритилмаган ва ўқитиш амалиѐтида суст 
қўлланилмоқда. 

---