―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

IQTIDORLI BOLALAR BILAN ISHLASH TEXNOLOGIYASI 
 
G‘ofurova Matluba Xursanboyevna, 
Andijon viloyati Ulug‘nor tumani 
10-maktab ingliz tili o‘qituvchisi, 
 
Mahmudova Gulhayo Bahromovna, 
Andijon viloyati Baliqchi tumani 
6-maktab ingliz tili o‘qituvchisi, 
 
Annotatsiya: Iqtidorli bolalarda aqliy qobiliyatning erta vujudga kelishi ota-
onalar, pedagoglar, jamoatchilikni beparvo qoldirmasligi kerak.Bunday beparvolik 
ulardagi berilgan talantning yo‘qolishiga olib kelishi mumkun. 
Kalit So‟zlar: qobiliyat, psixika, diqqat, nafas, e‘tibor, mashq, shaxsiy xislat. 
 
Iqtidorli bolalarni tushinish uchun eng avvalo bolalar psixikasining yosh 
xususiyatlarini bilishimiz kerak. Agarda qobiliyat qandaydir bir psixik xislat bo‘lsa, 
iqtidorlilik shu qobiliyatning eng yuqori ko‘rsatkichi hisoblanadi. Qobiliyat va 
iqtidorlilik inson hayoti davomida aks ettirilib boriladi. 
Ayrim bolalarda erta davrlardan rivojlanishning ayrim samarali ko‘rinishlari: 
erta yoshdan boshlab ularda rivojlanishning yuksak muvaffaqiyati hamda aqliy 
qobiliyati kuzatiladi. Maktabda alohida e‘tiborni faqatgina orqada qolgan 
o‘quvchilargina emas, balkim boshqalarga solishtirganda oson o‘zlashtiradigan, 
o‘quv jarayonida yuksak muvaffaqiyatlarga erishayotgan bolalarga ham qaratilishi 
kerak. Ta‘lim jarayonida, o‘zlashtirishi, jamoa ishlarida o‘quvchilarning ishtirok 
etishi, erishgan muvaffaqiyatlari bilan bir-biridan farq qiladi.
Iqtidorli bolalarda aqliy qobiliyatning erta vujudga kelishi ota-onalar, 
pedagoglar, jamoatchilikni beparvo qoldirmasligi kerak.Bunday beparvolik ulardagi 
berilgan talantning yo‘qolishiga olib kelishi mumkun.
Iqtidorli bolalarning maktabga qabul qilinishida ularning aqliy layoqatlarini 
hisobga olmaslik faqatgina ota-onalar uchungina emas, o‘qituvchilarga ham muammo 
tug‘diradi. Chunki ularning rivojlanish tempi va aqliy rivojlanishi alohida 
yondoshishni talab qiladi. Ayrim o‘quvchilar xorij tiliga juda qiziqadi va tez 
o‘zlashtirishga, lug‘atlarni yodlab olishga harakat qiladi. Bunda bolalarning 
o‘zlashtirishiga qarab har xil variantlar qo‘llaniladi.
Iqtidorlilik - bu inson qobiliyatining o‘ziga xos takrorlanmas individual 
xususiyati hisoblanadi. Erta aqliy rivojlangan bolaning psixologiyasini faqatgina 

---