I jahonning global muammolari haqida tushuncha

Birinchisi, mavjud ijtimoiy tuzumning tabiati, turli mintaqadavlatlarining xilma-xil manfaatlari Шап taqozo etilgan-muammolar.
Ikkinchi guruhi,- „inson-jamiyat“ tizimi doirasidagi munosabatlardankelib chiqadigan muammolar.
Uchinchisi, „jamiyat-tabiat“ tizimi doirasidagi munosabatlardankelib chiqadigan muammolar.Global muammolarning turlari o‘zaro qanchalik farqlansada,;bu sohalardagi umumiylik, dastawal, butun insoniyatninghayoti shart-sharoitlari, imkoniyatlari va istiqboli masalalaridir.Ikkinchi tomondan, ular , u yoki bu damjada hozirgi davrningbosh omili — fan-texnika inqilobi bilan aloqadordir, ya’ni uningoqibatidir. Bizning davrimizda fanning rivojlanish sur’atlari g‘oyatkattadir. Fanda erishilgan kashfiyotlar tezda yangi texnikavositalariyaratishni ta’minlasa, o‘z navbatida, texnika rivojlanishi ham fandayangi o‘zgarishlar sodir etishga jiddiy turtki bermoqda. Bulamingnatijasi o‘laroq, erishilgan kashfiyotlar muayyan maqsadlargaxizmat qilmoqda. Bu esa global muammolarning yanada o‘tkir,dolzarb bo‘lib turishiga olib kelmoqda
Jamiyat ichki ziddiyatlari tiig‘dirgan global muammolar Insoniyat o'zining bir hayot tarzidan ikkinchisiga, masalan,ko'chmanchi chorvachilikdan dehqoncMlikka o‘tishi jarayonida tayyor mahsulotlarni iste’mol qilishdan, ulami qayta tayyorlash
va ekin ekib, yetishtirishga o‘tishi bilan ijtimoiy munosabatlar rivojlanib ketdi. Xususiy mulkchilik munosabatlarining qaror topishi bilan kishilik jamiyatida hukm surgan sodda ko‘rinishdagi ijtimoiy tenglik barham topib, uning o‘rniga mahsulot olish bilan bog’liq bo‘lgan munosabatlar yuzaga keladi. Kishilar ijtimoiy hayotining tashkil etilganligi jamiyat ilgarilama harakatida notekislik va mavjud muammolarni hal etishda urushlardan vosita sifatida foydalanish zaruriyatini keltirib chiqardi. Hozirgi vaqtda eng katta global muammo bo‘lgan urush va tinchlik muammosini ana shu tarzda jamiyat ichki rivojlanishi jarayonlari maydonga keltirgan. Ma’lumki, urush va tinchlik muammosi mamlakat ichida yoki
uning tashqarisida, mamlakatlar o'rtasidagi munozarali masalalami hal ctishda siyosiy zo'ravonlik ishlatish, yoxud uni istisno etishni bildiradi. Tinchlik — xalqlaming xohish-irodasi, orzu-umidi bo'lsa, urush esa, aksincha, hukmron kuchlarning siyosati oqibatidir.Yozma yodgorjiklarning guvohlik berishicha, so'nggi 6 ming yil davomida, yer yuzida 15 mingdan ziyod urushlar sodir bo'lgan.
Shu davr ichida atigi 300 yilgina urushsiz kechgan.Amerikalik olim R. Klarkning „Urush ilmi va tinchlik" kitobida keltirilgan ma’lumotlarga ko'ra, turli davrlarda yuz bergan urushlar tahlili shuni ko'rsatadiki, 1820— 1859-yillarda yer yuzida 1 mlrd aholi yashagan, 92 urushda 800 ming kishi halok bo'lgan, 1860— 1899-yillarda 106 urushda 1,3 mln., 1900— 1949-yillarda esa 117ta urushda 142,5mln odam qirilib ketgan. Bizning davrimizda ham mamlakatlar o'rtasidagi munosabatlar sohalarida zo'ravonlikka intilish, buning uchun yalpi qirg'in qurollarini ko'plab ishlab chiqish bilan harbiy ustunlikka erishish u yoki bu davlatlar tashqi siyosatining muhim yo'nalishi bo'lib qolmoqda. Shunday bir vaziyatda,termoyadro urushiga yo'l qo'yilgudek bo'lsa, jahon miqyosida shunday halokat yuz beradiki, uning natijasini hisob-kitob qiladigan mavjudotning o'zi bo'lmay qoladi. 1945-yil 6- va 9- avgustida ikkita kam quwatli atombombasining amerikaliklar tomonidan Yaponiyaning Xirosima vaNagasaki shaharlari ustida portlatilganligi oqibatlari ham buni yaqqol ko'rsatgan edi.