Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti bitiruv malakaviy ishi

 

13. 

二胡 er hu – “arxu”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki ieroglif va ikki 

bo’g’indan iborat, ikki torli skripka ma’nosini beradi. Ya’ni, 

二

 er – ikki,  

胡

hu- 

tor,skripka ma’nosida qo’llanilgan. “Erhu” 

二胡

 torli musiqiy cholg’u asboblar 

orasida eng yoqimli ovozga ega. Ushbu cholg’u asbob ming yillik tarixga ega

118

.  

 

14. 

马头琴 ma tou qin – “mo’g’ul skripkasi”. Mazkur so’z  murakkab so’z bo’lib, 

uch iyeroglif va uch bo’g’indan iborat; bu yerda  

马

 ma – ot, 

头

tou – bosh, 

琴

qin – 

cholg’u asbob ma’nosiga ega. Ushbu cholg’u asbob asosan Ichki Mongoliyada 

keng tarqalgan va mangoliyaliklarga xos asbob hisoblanadi. Eng tepa bo’yin  qismi 

otning boshini eslatgani uchun ham unga xuddi shu ma’nolarni beruvchi 

iyerogliflar nomi tanlangan

119

.  

 

15. 

钹 bo – “Bo kimvali” yoki “likopchalar”. Mazkur so’z tub so’z bo’lib,bir 

iyeroglif va bir bo’g’indan iborat. Bo bronzadan yasalgan zarbli cholg’u asbob 

bo’lib, uning kelib chiqishi Janubiy va Shimoliy dinastiyalar (eramizning 420-589 

yillari) davriga borib taqaladi. Ushbu cholg’u asbob 6-asrning boshlariga kelib xalq 

orasida ommalashgan, u ikkita dumaloq tarelkadan iborat bo’lib, o’rtasidagi 

teshikga ingichka lentalar mahkamlanadi, bu narsa musiqachi ikki lokopchani ikki 

                                                 

114

 Wang Zichu   Китайские музыкальные инструменты.-35-bet. 

115

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-578-bet. 

116

 Т.С.Вызго  Музыкальные инструменты Средней Азии (Исторические очерки). Издательство “Музыка” 

Москва 1980г  (18-bet) 

117

 Wang Zichu   Китайские музыкальные инструменты.-12-bet. 

118

Yuqoridagi manbaa .-53-bet. 

119

 Yuqoridagi manbaa .-54-bet., 

---

                                                                               

56

tomonidan ushlab, bir-biriga urib chalishi uchun qulay qilib ishlanganidan darak 

beradi.  

 

16. 

陶响器 taoxiangqi -  “ keramik shiqildoqsifat musiqiy asbob”. Mazkur so’z 

murakkab so’z bo’lib, uch ieroglif  va uch bo’gindan iborat;  birinchi iyeroglif 

陶

 

tao – keramika

120

,

响

 xiang – jaranglamoq

121

, 

器

 qi – sopol idish

122

 degan ma’noga 

ega. Shiqildoqsifat musiqiy asbob oval shaklidagi idish bo’lib, bir tomondan bir-

biri bilan tutashgan chiziqlar shaklida o’yib ishlangan. Ichi qattiq shariklar bilan 

to’ldirilgan bo’lib, uni silkitganda shitirlab ohang chiqaradi. Ushbu shiqildoqlar 

ham musiqiy asbob, ham bolalar o’yinchog’i sifatida qo’llanilgan. Uni 

 

musiqashunoslar  ilk kashf etilgan musiqiy asboblardan deb hisoblaydilar

123

.  

17. 

陶角 taojiao – “sopol shoh”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  va 

ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

陶 

tao – keramika, 

角

- shox

124

 degan 

ma’noga ega. Bu musiqiy asboblarning eng qadimgisi hayvon shohi hisoblangan 

ya’ni hayvonlar shohiga taqlid qilib ishlangan, uzoq masofalardan yaxshi 

eshitilgani uchun u ovda eng foydali asbob bo’lgan, keyinchalik uni qizdirilgan 

loydan yasay boshlashgan. Sharqda ushbu musiqiy asbob riton nomi bilan 

mashhur

125

.  

 

18. 

埙 xun – “baliq shaklidagi sopol okarina”

126

. Mazkur so’z tub so’z bo’lib,  bir 

iyeroglif  va bir bo’gindan iborat. Loytuproqli xun 

埙

puflab chalinuvchi musiqa 

asbobi sifatida tarqalgan bo‘lib, dastlab neolit davrida Xitoyda paydo bo‘lgan. U 

odatda kuydirilgan loydan tayyorlangan. Hozirgi davrda topilgan eng qadimgi 

sopol  xun 

埙

Hemudu 

河 姆 渡

madaniyatiga tegishli bo‘lib, Zhejiang 

浙 江

 

viloyatidagi qazilmalar davrida topilgan. Uning ovoz chiqarish uchun faqat bir 

dona teshigi bo‘lib, uning yoshi 7000 ni tashkil etadi. Mazkur xun 

埙

bizning 

davrimizgacha neolit davridan saqlanib kelgan. Bu asbobning eng qadimgi 

namunalari odatda, tuxum shaklidadir, biroq, xun

埙

ning bir qancha boshqa 

shakldagi, xususan baliq shaklidagi namunasi ham topilgan. Bu asbobning uchta 

teshigi bo‘lganligi uchun uni puflab chalib ohang chiqarish mumkin

127

. 

 

19. 

陶鼓 taogu – “keramik baraban”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

陶 tao – keramika, 鼓 gu – 

baraban degan ma’noga ega. Baraban – insoniyatning eng qadimgi musiqa 

                                                 

120

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-881-bet. 

121

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-995-bet. 

122

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-704-bet. 

123

 Wang Zichu   Китайские музыкальные инструменты.-9-bet. 

124

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-446-bet. 

125

 Wang Zichu   Китайские музыкальные инструменты.-11-bet. 

126

 Okarina – loytuproqdan yasalgan kichik nayga o’xshash musiqa asbobi. 

127

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-10-bet. 

---

                                                                               

57

asboblaridan biri bo‘lib, u nafaqat Xitoyda, balki ko‘pgina dunyo xalqlari orasida 

keng tarqalgan asbobdir. 2000 yillik o‘tmishga ega bo‘lgan qadimgi Xitoyga 

tegishli hujjatlarda barabanning o‘nlab turli shakllari bayon etilgan. Kuydirilgan 

loydan yasalgan bu sopol barabanlar taogu (loytuproq baraban) deb nomi bilan 

ma’lum bo‘lgan sopol barabanlar birinchi bor Gansu

甘肃, Qinghai 青海, Henan

河 南  va Shandong 山 东 viloyatlaridagi neolit manzillaridan topilgan

128

. 

Aytishlaricha, barabanning membranasi xom teridan tayyorlanib, baraban atrofiga 

o‘ralgan va shashka chizig‘i perimetri bo‘yicha joylashtirib, mahkamlangan. Xom 

teri quriganida, tarang tortilib, unga zarba berilganida past ohang chiqargan. 

Barabanning korpusiga ikki tomoniga ilgich qo‘yib, unga qayish bog‘langan va 

xuddi hozirgi zamonda barabanchi uni bo‘yniga osishi kabi, ular ham bo‘yinlariga 

osib chalganlar. Barabanning bosh qismi va tub qismiga navbatma-navbat zarba 

berilganda past va baland ohanglar chiqib, hissiyotli taassurotlar bergan

129

.  

 

20. 

骨笛 gudi – “suyakli nay”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  va 

ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

骨 gu – suyak,  笛 di – fleyta, nay degan 

ma’nolarga ega. Uyandan topilgan suyakli nay Xitoy musaqa arxeologiyasining 

muhim kashfiyoti hisoblanadi. Bu turdagi nay, odatda, oq qush qanoti suyaklaridan 

tayyorlangan bo‘lib, puflab chalinadigan asbobning bo‘yiga yoki eniga barmoqlar 

uchun teshiklar qoldiriladi. 1986 va 1987 yillar davomida Henan

河南 viloyati 

Wuyang

舞阳 uezdining Jiahu 贾湖 neolit manzilida xitoylik arxeologlarning 

qazishmalari davrida 25 ta suyak naylar topildi. Ularning yoshi 7800-9000 yil deb 

baholandi. Ularning aksariyati zamonaviy yetti bosqichli tovush qatoridan ohang 

chiqarsa bo‘ladigan yetti barmoq teshiklariga ega. Mazkur suyak naylar hozirda 

Xitoy hududidan topilgan nafaqat eng qadimgi musiqa asbobi hisoblanadi, balki 

eng dastlabki xitoy ohangdor (yoqimli) asbob edi

130

. 

 

21. 

铜铃 tongling -  “ bronza qo’ng’iroqcha”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, 

ikki iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;  birinchi iyeroglif 

铜

tong – mis,  

铃

ling – 

qo’ng’iroq degan ma’noga ega.  Henan

河南

 viloyati Yanshi 

偃师

uyezdidagi 

qadimgi odamlarning Erlitou 

二里头

manzilidan ba’zi qabrlardan bir qancha bronza 

qo‘ng‘iroqchalar topilgan bo‘lib, ular eramizdan avvalgi 2000-1600 yillarga 

tegishlidir. Bu topilmalarni shuni ko‘rsatadiki, bronza topilib ishlatila 

boshlagandan so‘ng, hozirgi xitoy ajdodlari bu qimmatbaho metaldan musiqiy 

asboblar tayyorlashda foydalanganlar

131

. 

 

                                                 

128

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-12-bet. 

129

 Т.С.Вызго  Музыкальные инструменты Средней Азии (Исторические очерки). Издательство “Музыка” 

Москва 1980г  .-стр.154 

130

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-13-bet. 

131

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-15-bet. 

---

                                                                               

58

22. 

编铙 biannao – “sozlangan kimvallar”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif  

编 bian – jamlash

132

, tuzish, 

铙 nao – kimval ma’nosiga ega. Xitoy Shang 商 sulolasi davri (eramizdan avvalgi 

1600-1046 yillar)da bronza asri yuksalishiga yetgan. Bu davrdagi bronzani eritish 

texnologiyasi tufayli bronzadan ishlangan musiqa asboblarini yasash keng tarqalib, 

yuqori darajaga yetgan. Bronzadan yasalgan kimvallar (qadimgi misdan yasalgan 

likopchali musiqa asbobi)  saroy musiqa marosimlarining muhim qismi 

hisoblangan va Shang 

商 sulolasi hukumronligining oxirlarida u keng tarqalgan. 

Ular dastakli cheripisaning ichi kavak shaklda bo‘lib, kimvallarni tagini pastga 

qaratib yog‘och chorcho‘plarga o‘rnatganlar va tepasi ochiq bo‘lib, ularni 

korpusiga urib chalganlar. Sozlangan kimvallar bronzadan yasalgan yoqimli 

(ohangdor) musiqa asboblari qatoriga kiradi

133

. 

 

23. 

大铙 danao – “ katta kimval”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  

va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif  

大 da – katta, ikkinchi iyeroglif 铙 

nao – kimval degan ma’noga ega. Bronzali asbob danao (katta kimval) o‘z shakliga 

ko‘ra sozlangan kimvallarga o‘xshashdir. Bronza kimvallning eng kattasi, bu 

ajoyib asbobning eng yaxshi namunasi Hunan 

湖南 viloyati Ningxiang 宁乡

uyezdi qazilmalari vaqtida topilgan. Ba’zi katta bronza kimvallar kolleksiyasi 

Pekinning Gugong 

故宫 muzeyida va Shanghai 上海 muzeyida saqlanadi. Katta 

kimvallar nafaqat o‘z hajmi va og‘irligi bilan sozlangan kimvallardan farq qiladi, 

balki ular juda chiroyli bezatilgan va qiyin naqshlar bilan ishlangandir. Katta 

kimvalda odatda alohida musiqa chalganlar. Uning ovozi yuqori va tantanavor 

bo‘lsa-da, ancha bo‘g‘iq va ma’lum bir balandlikka ega emas. Bundan shunday 

xulosa chiqarish mumkinki, u sozlanmagan marosim musiqa asbobi sifatida 

qo‘llanilgan

134

.  

 

24. 

编磬 bianqing – “ litofon”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  va 

ikki bo’gindan iborat;  birinchi iyeroglif  

编  bian – jamlash,tuzish ikkinchi 

iyeroglif 

磬 qing – qadimgi plastina ko’rinishidagi xitoy zarbli cholg’u asbobi 

degan ma’noga ega.  G‘arbiy Zhou 

周 sulolasi hukumronligi davri (eramizdan 

avvalgi 1046-771 yillar) ning boshida Xitoy hukumronlari marosim musiqa 

tashkilotlarini tuzganlar va buning natijasida bianzhong 

编 钟 (sozlangan 

qo‘ng‘iroq) va bianqing 

编 磬 (sozlangan tosh plastinali bonglar) kabi musiqa 

asboblari keng ko‘lamda ishlatila boshlangan va tez sur’atlarda rivojlanib borgan. 

                                                 

132

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-45-bet. 

133

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-16-bet. 

134

 Yuqoridagi manbaa .-17-bet. 

---

                                                                               

59

1978 yilda Hubei 

湖 北 viloyati Sui 随 uyezdida Zeng knyazligi 曾 国

hokimlarining qabrlari topilgan. Bu qabrda musiqa asboblarining katta to‘plamlari 

ko‘milgan bo‘lib, bu to‘plamlar xuddi 2400 yillik qadimgi davrdagi orkestr uchun 

tanlangandek edi. Qabr I ismli knyazga tegishli bo‘lib, U Urushuvchi podshohlik 

davrida (eramizdan avvalgi 475-221yillar) yashagan.  Bir yuz yigirma beshta 

musiqa asbobi va boshqa musiqiy madaniyat yodgorliklari topilgan bu qabr 20 asr 

Xitoy musiqa arxeologiyasining eng yirik kashfiyoti bo‘lib qoldi

135

.  

 

25. 

编钟 bianzhong – “sozlangan qo’ng’iroqlar”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, 

ikki iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

编 bian - jamlash,tuzish, 

ikkinchi iyeroglif 

钟 zhong – qo’ng’iroq degan ma’noga ega. Knyaz I qabridan 

topilgan sozlangan qo‘ng‘iroqlar bianzhong 

编钟

dunyoning sakkizinchi mo’jizasi 

deb atalgan. Mazkur ajoyib to‘plam uch turdagi 65ta qo‘ng‘iroqchalardan tashkil 

topgan bo‘lib,  uch yarusli chorcho‘plarga osilgan. Qo‘ng‘iroqlar besh oktavali 

diapazonga ega bo‘lib, ulardan uchtasi (o‘rtadagisi) to‘liq xromatik gammalar 

chiqara oladi. Har bir qo‘ng‘iroqcha ikki har xil balandlikdagi tovush chiqarib, 

qadimgi Xitoyda yasalgan ajoyib ilmiy kashfiyot hisoblanadi. Hozirgi vaqtgacha 

topilgan qadimgi bronza qo‘ng‘iroqchalar ichida knyaz I qabridan topilgan 

qo‘ng‘iroqchalar to‘plami son, hajm, tuzilishi, diapazoni va saqlanishi jihatidan 

tengi yo‘q hisoblanadi

136

. 

 

26. 

古琴 qin – “Sitra sin”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  va ikki 

bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

古

 gu- qadimiy, 

琴

 qin- cholg’u asbob degan 

ma’noga ega. Qadimgi Xitoy chertib chalinadigan tor asbob sitra (nohina bilan 

chertib chalinadigan mausiqa asbobi) qin 

琴

tarixi uzoq asrga,  3000 yilga borib 

taqaladi. O‘n torli qin 

琴

Bahor va Kuz va Urushuvchi podshohlar davrida mashhur 

bo‘lgan. Zeng podshohligi knyaz I qabridan topilgan o‘n torli qin 

琴

asbobi shu 

vaqtgacha topilgan yagona namuna hisoblanadi. Mazkur qin 

琴

butunlay 

yog‘ochdan qilingan bo‘lib, qora lak bilan ishlangan, yaxshi saqlangan va uni 

yerdan kavlab olganlida yangidek yaltirlagan

137

. 

 

27. 

竽 yu – “ Yuy”. Mazkur so’z tub so’z bo’lib, bir iyeroglif  va bir bo’gindan 

iborat.  Yu 

竽

yirik til asbobi bo‘lib, ko‘pgina bambuk trubkalardan tashkil topgan  

va bu trubkalar quritilgan hamda ichi o‘yilgan qovoqdan qilingan korpusga 

o‘rnatiladi hamda bu korpusga munshtuk (naycha) ham qo‘yilgan bo‘ladi. Yu 

竽

Urushuvchi podshohlar davridan (eramizdan avvalgi 475 – 221 yillar)  boshlab 

                                                 

135

 Yuqoridagi manbaa .-19-bet. 

136

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-20-bet. 

137

 Yuqoridagi manbaa .-23-bet. 

---

                                                                               

60

mashhur bo‘lgan. 1872 yili Han sulolasi davriga tegishli sharqiy Changsha 

长沙

shahrida joylashgan Mawangdui 

马王堆

degan joydagi qabrdan topilgan va juda 

yaxshi saqlangan bu asbob namunasiga qadar, yu 

竽

musiqa asbobi haqida faqat 

Hanlarning go‘r ustiga solingan gravyuralari va musiqachilarning terrakota 

(sopol)dan ishlanib,  dafn qilingan haykalchalari orqali ma’lum edi

138

. 

 

28. 

瑟 se – “25 torli sitra se”. Mazkur so’z tub so’z bo’lib, bir iyeroglif  va bir 

bo’gindan iborat.  Ikki yarim ming yil avval tuzilgan “Shijing”

诗经

 (“Qo‘shiqlar 

kitobi”)da bu asbob haqida juda ko‘p eslatilgan. Se 

瑟

chertib chalinadigan tor 

asbob bo‘lib, to‘g‘ri burchakli yog‘och korpusga ega. Odatda uning 25 ta tori 

bo‘lgan. Se 

瑟

qo‘pincha qadimgi hursandchilik tadbir va marosimlarida qo‘shiqqa 

jo‘r bo‘lish uchun qo‘llanilgan. Se sitraning xilma xil namunalari Henan

河南

, 

Hubei 

湖北

va Hunan 

湖南

viloyatlaridagi arxeologik manzillardan topilgan

139

.  

 

29. 

板鼓 bangu – “ tekis baraban”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki iyeroglif  

va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

板 ban - doska, patnos; ikkinchi 

iyeroglif 

鼓 gu – baraban degan ma’noga ega. Baraban bangu 板鼓  – an’anaviy 

xitoy operasining muhim zarbali asbobi bo‘lib, u hozirga qadar ishlatiladi. Bangu 

ikki qo‘lda chalinadi, uni bambuk tayoqcha bilan galma-galdan urib, aniq va 

jarangdor tovush chiqarib chalinadi. Baraban bangu 

板鼓 yog‘och tartarak bilan 

birga vokal ariya

140

larga ohang beradi va aktyorlar harakatini mustahkamlaydi, 

zarbali jo‘r bo‘lishni bezaydi, sahna bezaklariga va personajlar xarakteriga jilo 

beradi. Boy va qiyin texnikaga ega bo‘lgan bangu 

板鼓 barabanini chalish katta 

badiiy ifodalikni beradi

141

. 

30.  

拍板 paiban – “ yog’och tartarak”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

拍 pai - qarsillatish

142

; 

ikkinchi iyeroglif 

板 – doska, patnos degan ma’noga ega. Yog’och tartarak paiban 

拍板 ham an’anaviy xitoy operasida ko‘pincha uchraydigan zarbali asboblaridan 

biri hisoblanadi. Paiban 

拍 板 Suy va Tan sulolasi davrlarida saroy va xalq 

musiqalarida paydo bo‘lgan. Tartarak to‘plami odatda uch, olti yoki ko‘pi bilan 

to‘qqiz yog‘och plastinalardan tashkil topgan. Tartarak xalq musiqa ansambllarida 

va an’anaviy xitoy operalariga jo‘r bo‘lishda ishlatiladi

143

. 

                                                 

138

 Wang Zichu   Китайские музыкальные инструменты.-27-bet. 

139

 Yuqoridagi manbaa .-28-bet. 

140

 Operada orkestr jo‘rligida bir kishi tomonidan ijro etiladigan

 

kuy. 

141

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-44-bet. 

142

 Китайско-русский словарь.- Шанхай , 2006.-662-bet. 

143

 Wang Zichu    Китайские музыкальные инструменты.-44-bet. 

---

                                                                               

61

 

31. 

京胡 jinghu -  “Pekin operasi skripkasi”.  Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;   birinchi iyeroglif 

京

 jing – Pekin shahri; 

ikkinchi iyeroglif 

胡 hu - skripka degan ma’noga ega. Ushbu cholg’u asbob Pekin 

operasining asosiy uch asboblarining birinchisi bo’lib, an’anaviy kamoncha bilan 

chalinadigan asboblar asosida Qing 

清 sulolasi hukmronligi davrining o’rtalarida 

Pekin operasining rivojlanishi jarayonida vujudga kelgan. Jinghu

京 胡 

repertuarining katta qismi – Pekin operasi ohanglaridir

144

.  

 

32. 

月琴 yueqin – “ oy shaklidagi ud”. Mazkur so’z yasama so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;  birinchi iyeroglif 

月

yue - oy; ikkinchi iyeroglif 

琴 qin – cholg’u asbob degan ma’noga ega. Oyli ud – Pekin operasining asosiy uch 

asboblarining uchinchisi bo’lib,  chertib chalinadigan tor asbob hisoblanadi. O’z 

shakliga ko’ra dumaloq ud  ruan

阮 ga o’xshash bo’lib, oy shaklidagi korpusga va 

ancha qisqa bo’yinga ega

145

.  

 

33. 

梆子 bangzi – “yog’och shaqildoq”. Mazkur so’z sodda so’z bo’lib, ikki 

iyeroglif  va ikki bo’gindan iborat;  birinchi iyeroglif 

梆

 bang - shaqildoq ; ikkinchi 

iyeroglif 

子

 zi – sufiks (so’z yasovchi sufiks) vazifasiga ega. Yog’och shaqildoq 

bangzi yoki bangban, zarbli asboblar qatoriga kiradi. Henan 

河南

operasini ham 

Henan “bangzi”

棒 子

, ya’ni shaqildoq nomi bilan ataladi, u maqom beruvchi 

asbobdir. Shaqildoq bangzi lar ikki xil hajmda, qattiq daraxtga ishlov berib 

yasalgan taxtadir. Undan chiqadigan ovoz aniq va jarangdor bo’lib, belgilangan 

tovush darajasiga ega emas

146

.