Shaxsning tashqi qiyofasi ifodalovchi sifatlar



Download 0,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/15
Sana25.03.2022
Hajmi0,67 Mb.
#509787
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15
Bog'liq
ozodova boltabika shaxsning tashqi qiyofasi ifodalovchi sifatlar

Bo‘yoqli yuz, Bo‘yoqli turq, 
Belgili
soʻzining birinchi maʼnosi tashqi qiyofani anglatadi, qolgan ikki maʼnosida 
bu hol ifodalanmaydi. Misol: 
Belgili bashara. Uning belgili koʻrinishi bor.
Mazkur soʻz 
16
O‘zbek tilining izohli lug‘ati. 2-tomlik. 1-tom. -Moskva: Rus tili, 1981. -B.107; Oʻzbek tilining izohli 
lug‘ati.5 tomlik.1-tom. -Toshkent: Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti, 2006. -B. 243. 2 
Birinchi lug‘at. 1 -tom. -B. 146; Ikkinchi lug‘at. 1 -tom. -B.365. 


haqida “O‘zbek tilining izohli lugʻati”ning birinchi tomida quyidagilar yozilgan: “Belgili 
1. Nima ekani aniq koʻrinib turgan; belgi qoʻyilgan, belgisi, nishoni bor; taniqli. Belgili 
joy. Belgili qalam. Otabek kitobni belgili qilib yopdi. A. Qodiriy, O‘tgan kunlar. Unga 
bir roʻmol oʻrab, belgili qilgan yerim yoʻq edi. “Yodgor” . 
Belgisiz 
soʻzining ikki maʼnosidan birinchi maʼnosi tashqi qiyofa ifodalashga 
xizmat qiladi: 
Belgisiz turq. Belgisiz bashara
birikmalarida tashqi qiyofa anglatmoqda. U 
toʻg‘risida “O‘zbek tilining izohli lug‘ati”ning birinchi tomida quyidagilar yozilgan: 
“Belgisiz 1. Nimaligi, qandayligi aniq ifodalanmagan; belgi qoʻyilmagan, ishorasi yoʻq, 
taniqli emas. Bu mollar doʻkonga belgisiz keldi. Soʻzlashuvdan .
17
Bichimsiz 
soʻzi ham tashqi qiyofani ifodalab kela oladi: Bichimsiz kiyim kiymoq. 
Bichimsiz yuz. Mana shu soʻz haqida “O‘zbek tilining izohli lugati”ning birinchi tomida 
quyidagilar yozilgan: “Bichimsiz Bichimi kelishmagan, beoʻxshov. Bichimsiz kiyim.. qh 
Mirkomilboyvachcha.. oyog‘ini chalishtirib, kichkina, bichimsiz yuzini mastlarcha 
burishtirib, papiros tutatadi. Oybek, Tanlangan asarlar 3”.
18
Boʻlimsiz
sifatida tashqi qiyofa anglatuvchi maʼno mavjud: Boʻlimsiz bola. 
Boʻlimsiz yigit. Mazkur soʻz toʻgrisida “O‘zbek tilining izohli lugati”ning birinchi 
tomida quyidagilar yozilgan: “Boʻlimsiz kam qoʻll. ayn. landavur. -Akang juda tentak, 
juda boʻlimsiz yigit,— dedi nihoyat poʻngillab boy. Oybek, Tanlangan asarlar 1”. 
Boʻshang
soʻzining maʼnosida tashqi qiyofa ifodalangan: Boʻshang bola. Boʻshang 
yigit. U haqida “O‘zbek tilining izohli lugʻati”ning birinchi tomida quyidagilar yozilgan: 
“Boʻshang - Gapni, ishni eplay olmaydigan, boʻsh, lavang, lapashang. Anvar yoshligida 
17
O‘zbek tilining izohli lugʻati.5 tomlik.1-tom. -Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat 
ilmiy nashriyoti, 2006. -B. 229.
18
“ Birinchi lugʻat. 1-tom. -B.157. 
Birinchi lugʻat. 1-tom.-B.100; Ikkinchi lugʻat. 1-tom. -B.265. Ikkinchi lugʻat. 1-tom. -B.265. Ikkinchi 
lugʻat. 1-tom. -B. 342. 


boʻshanggina bir bola edi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon. Bolalar uni boʻshang deb 
bilib, baravar tortishishdan man tortishmasdi. Shunchalik ham boʻshang boʻladimi odam, 
loaqal o‘g‘li tengi bolani tartibga chaqirib qoʻyolmasa! “Yoshlik” . 
Boʻsh-bayov
soʻzi ham aniqlanmish- olib tashqi kiyofa ifodalay oladi: Boʻsh-bayov 
bola. Boʻsh-bayov yigit. Bu soʻz toʻgʻrisida “O‘zbek tilining izohli lugʻati”ning birinchi 
tomida quyidagilar yozilgan: “Boʻsh-bayov Ishni, gapni eplay olmaydigan, lapashang, 
gul. Karimjon boʻsh-bayov boʻlgani uchun “ammamning buzog‘i” degan laqab olgan edi. 
M. Osim, Tilsiz guvoh. Nusratbekning bu qadar boʻsh-bayov, sodda, notavonligi uning 
jahlini chiqarib yuborgan edi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi 3. 
Beandaza
soʻzi uchta maʼnoni ifodalasa hamki, uning ikkinchi maʼnosi tashqi 
qiyofa ifodalashga yordam bergan: Uning gapi kabi oʻzi ham beandaza odam. U haqida 
“O‘zbek tilining izohli lugati”ning birinchi tomida quyidagilar yozilgan: “Beandaza 2. 
sft. koʻchma s. t. O‘xshovsiz, beoʻxshov. Yo gapim beandazami? A. Qahhor, Sarob.
19
Benihoya soʻzi ikkita maʼnoga ega boʻlgan holda birinchi maʼnosi tashqi kiyofa 
ifodalagan: Benihoya ariq odam. Ushbu soʻz toʻgrisida “O‘zbek tilining izohli 
lugʻati”ning birinchi tomida quyidagilar yozilgan: “Benihoya(T) [be.. + nihoya(t)] 1. sft. 
Yuqori darajada, ortiq darajada; cheki yoʻq, nihoyasiz, cheksiz. Qadrdoningiz Yusufbek 
hojining o‘g‘li Otabek bir necha kunlardan buyon benihoya bir dard bilan og‘rir edi. A. 
Qodiriy, Oʻtgan kunlar. 

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish