Qishloq xo’jaligida innovatsiyalar va ulardan foydalanish samaradorligi reja

Integral samara (S_int) – boshlang’ich yilga olib kelingan, ya’ni diskontlangan, hisob davri natijalari va innovatsiyaviy xarajatlarining ayirmasi kattaligidir.

^Sint

Bu yerda: T_h – hisob yili; N_t – t-yildagi natija;

X_t – t-yildagi innovatsiyaviy xarajatlar;
_dt – diskontlash koeffitsiyenti.
Integral samara, shuningdek, sof diskontlangan daromad, sof keltirilgan qiymat, sof keltirilgan samara deb ham nomlanadi.

2. Innovatsiyalar rentabelligi indeksi J_r.

Diskontlash uslubi – turli vaqtda amalga oshirilgan xarajat va daromadlar uslubi, mablag’ kam bo’lganda innovatsiyalarga mablag’ qo’yish yo’nalishini tanlash imkonini beradi. Ushbu uslub, qattiq chegaralangan byudjetdan moliyalashtiriladigan tashkilotlar uchun foydali hisoblanadi.Bunday vaziyatlarda, barcha mavjud bo’lgan innovatsiya variantlarini, ularning rentabelligi pasayishi bo’yicha tartibga solish taklif etiladi.Rentabellik ko’rsatkichi sifatida esa rentabellik indeksidan foydalanish mumkin. U shuningdek, daromadlilik indeksi va foydalilik indeksi deb ham ataladi.Rentabellik indeksi – bitta davrga olib kelingan daromadlar va innovatsiyaviy xarajatlarning nisbatidir.
Rentabellik indeksi quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

Bu yerda: J_r – rentabellik indeksi;

D_j – j-davrdagi daromad;
K_t – t-davrdagi innovatsiyalarga oshirilgan kapital qo’yilmalar hajmi.
Keltirilgan ifoda nisbatida innovatsiyalarni amalga oshirishning boshlanishiga keltirilgan daromadlar kattaligi, mahrajida esa investitsiyalash jarayonining boshiga nisbatan diskontlangan, innovatsiyalarga kiritilgan investitsiyalar kattaligi o’z aksini topgan.
YOki boshqacha qilib aytganda, bu yerda to’lov oqimlarining daromad va investitsiyaviy qismlari taqqoslanadi.
Rentabellik indeksi integral samara bilan yaqindan bog’liq, agarda integral samara E_int musbat bo’lsa, unda rentabellik indeksi J_r>1 va aksincha. J_r>1 bo’lganda innovatsiyaviy loyiha samarali hisoblanadi. Aks holda, ya’ni J_r<1 bo’lganda - samarasiz.
Mablag’lar cheklanganligi va tanqisligi sharoitida, rentabellik indeksi yuqori bo’lgan innovatsiyaviy loyihalar ustuvorlikga ega bo’lishi kerak.

3.