Microsoft Word bmi o. Xursanov doc

Asosiy g’oyalar  

Yil 

Ixtirochi olimlarning 

F.I.Sh. 

 1642 

y.  

 1673 

y.  

  

Ch.Bebbidj 

  

Ada 

Lavleys 

 

 

Jon fon Neyman 

Kompyuterning birinchi avlodi 

 

 

Kompyuterning ikkinchi avlodi 

 

 

Kompyuterning uchinchi avlodi 

 

 

Kompyuterning to’rtinchi avlodi 

 

 

  

U.Shokli, 

J.Bardin, 

U.Bretteyn 

 1981 

y.  

  

Piter 

Norton 

Windows grafik interfeysli 

operatsion tizim  

 

 

  

V.Qobulov 

Doppix milliy operatsion tizim 

 

 

---

60 

 

 

 

Bu topshiriqni to’g’ri to’ldirish namunasi quyidagi jadvalda keltirilgan: 

Asosiy g’oyalar  

Yil 

Ixtirochi olimlarning 

F.I.Sh. 

Birinchi mexanik mashina 

yaratilgan. 

1642 y. 

Blez Paskal 

To’rtala (qo’shish, ayirish, 

ko’paytirish va bo’lish) arifmetik 

amallarni bajaruvchi hisoblash 

mashinasi kashf etildi. 

1673 y. 

G.V.Leybnits 

Bug’ yordamida ishlovchi 

hisoblash mashinasi ixtiro qilindi. 

1882 y. 

Ch.Bebbidj 

Bebbidj mashinalari uchun birinchi 

dasturlar ishlab chiqildi.  

1884 y. 

Ada Lavleys 

Kompyuterning arxitekturasi va 

tuzilishini asoslab bergan. 

1945 y. 

Jon fon Neyman 

Kompyuterning birinchi avlodi 

1946-

1955 y. 

D.P.Ekkert, D.U.Mouchli 

Kompyuterning ikkinchi avlodi 

1956-

1965 y. 

S.A.Lebedov, U.Shokli, 

J.Bardin, U.Bretteyn 

Kompyuterning uchinchi avlodi 

1966-

1974 y. 

V.M.Glushkov, S.A.Lebedov, 

V.A.Melnikova, 

E.Feygenbaum, X.Djibbs, 

S.Mak-Koll, T.Venkatesan 

Kompyuterning to’rtinchi avlodi 

1975 – 

h.v. 

S.Djobs, V.Voznyak 

Yarim o’tkazgichli moddalar 

asosida tranzistorlar yaratildi. 

1947 y 

U.Shokli, J.Bardin, 

U.Bretteyn 

MS DOS operatsion tizimining 

yaratilishi 

1981 y. 

Bill Geyts 

Norton Kommander fayl menedjer 

dasturining yaratilishi 

1983 y. 

Piter Norton 

Windows grafik interfeysli 

operatsion tizim  

1995 y. 

Bill Geyts 

O’zbekistonga birini 

kompyuterning keltirilishi. 

1954 y. 

V.Qobulov 

Doppix milliy operatsion tizim 

2008 y. 

O’zbekiston yosh dasturchilar 

markazi. 

 

Informatika fanidan tavsiya etiladigan nazorat materiallari asosan yuqorida 

keltirib o’tilgani kabi amaliy mazmundagi mashq va masalalardan iborat bo’lishi 

maqsadga muvofiqdir. Mashq va masalalar didaktik ma’noda o’rganilgan 

---

61 

 

 

 

bilimlarni turli o’quv holatlariga tatbiq etish yo’lidir. O’quv materialini 

mustahkam o’zlashtirish uchun har bir mavzuga mo’ljallangan mashq va masalalar 

tizimini yaratish kerak. Shuningdek, tavsiya etiladigan mashq va masalalar faqat 

mazmun jihatdan emas, balki sodda va murakkabligi, bajarish ketma-ketligi 

jihatidan ham mukammal tuzilgan bo’lishi lozim.  

Mashq va masalalar tizimida informatika o’quv predmeti dasturida 

ko’rsatilgan ma’lum bilimlar tizimini chuqur tushunish va mustahkam 

o’zlashtirish hamda tegishli malakalarni hosil qilish uchun etarli miqdorda 

bo’lishini ta’minlash lozim. Mashq va masalalar tizimida har bir mavzuni 

o’rganishning to’liq davriga qaratilgan mashq va masalalarni o’z ichiga olishi, 

shunigdek, mashq va masalalar sonini optimal miqdorga keltirish, ya’ni bunda 

o’quvchilarning keraksiz mashqlarga sarflaydigan o’quv vaqti tejalib, undan 

boshqa maqsadlarda foydalanishga erishish kerak. 

Ta’lim jarayonida mashq va masalalarni tizimlashtirish, ularni izchil ketma-

ketligini ta’minlash alohida ahamiyatga ega. Bunda o’quv predmeti mazmunini 

o’zlashtirishda o’quvchilar tafakkurini rivojlantirish va o’zlashtirishining bir-biri 

bilan chambarchas bog’liq ekanligini e’tiborga olish zarur. Har bir mashq 

o’rganilayotgan mavzu mazmunini oydinlashtirish bilan birgalikda o’quvchini 

yangi bilim va undagi ichki mantiqiy bog’lanishlar bilan tanishtiradi, fan bo’yicha 

olgan nazariy bilimlarini tizimlashtirib, mustahkamlaydi va o’z mazmunini hayot 

voqealari bilan bog’lab tushunishiga erishiladi.