|
Karterni ta’mirlashning iqtisodiy samaradorligini aniqlash
Ishdan chiqqan detallarning ta’mirlashning iqtisodiy samaradorligini aniqlash
quyidagi formula yordamida hisoblanishi mumkin:
Э
т
= (
Ц
𝑦𝑎
−
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
Я
Т
𝑛
−
Ц
𝑡−
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
т
Т
𝑡
)
Т
𝑡
= (
2100000 − 100000
10
−
400000
−
50000
5
) 5
= (200000 − 70000)5 = 650000 so
‘
mda.
Bu yerda Ц
ya
, Ц
t
– yangi va ta’mirlangan detalning tannahxi, so‘mda;
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
𝑦𝑎
,
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
𝑡
−
yangi va ta’mirlangan detallarni ishlatilgandan so‘ng qoldiq
narxi, so‘mda;
Т
ya
, Т
t
– yangi va ta’mirlangan detallarning resursi, yil.
Yuqorida keltirilgan formuladan ma’lumki detallarni ta’mirlash iqtisodiy
nuqtayi nazardan ancha qulay, chunki Э
т
>0. Agarda
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
𝑦𝑎
,
=
С
𝑞𝑜𝑙𝑑
𝑡
deb qabul
qilinsa, Т
t
/Т
ya
qiymati esa ta’mirlangan detalning
К
d
uzoq ishlash koeffitsiyenti,
yangi va ta’mirlangan detallarning qiymati quyidagi ko‘rsatkichni qoniqtirishi
kerak:
Uzg. Varoq
Xujjat№..
Imzo
Sana
Varoq
Ц
𝑦𝑎
×
К
𝑑
−
Ц
𝑡
> 0.
Т
t
/Т
ya
=
К
𝑑
=
0,2;
2100000
× 0.2
-400000
> 0
20000
> 0
Odatda bozor iqtisodiyoti davrida yangi va ta’mirlangan detallar
iste’molchiga kelishilgan narxlarda sotilmoqda. Lekin ishlab chiqaruvchi korxona
ta’mirlangan detalning haqiqiy qiymatini aniqlash ancha zarur hisoblanadi, chunki
bu narx bo‘yicha iste’molchi yangi detalning o‘rniga sotib olishi, hamda detalni
ta’mirlash korxonasining rentabelligiga bog‘liq bo‘ladi.
Agarda ta’mirlangan detal iste’molchi tomonidan olinganda unda boshqa
xarajatlar, xuddi shundek yangi detal uchun sarflanadigan shunday xarajatlardan
yuqori bo‘lmasligi kerak.
Bundan kelib chiqqan holda, ta’mirlangan detalni iste’molchi tomonidan sotib
olishi mumkin bo‘lgan maksimal narx quyidagicha bo‘lishi mumkin:
Ц
𝑡𝑚𝑎𝑥
<
Ц
𝑦𝑎
×
К
𝑑
.
400000
< 2100000 × 0.2
400000˂420000
Ta’mirlovchi tomonidan detalni ta’mirlashda o‘rnatiladigan qulay minimal
narx esa:
Ц
𝑡𝑚𝑖𝑛
= 𝐶
з
+ 𝐹
=
=480927700+96185540=577113240
Bu yerda С
з
– ta’mirlangan detalning zavoddan chiqish tannarxi, so‘m;
F– rejadagi balansli foyda, so‘m.
Umumiy holda ta’mirlangan detalning zavoddan chiqish tannarxi:
С
з
= ∑
С
𝑡
+
Д
𝑞
+
С
𝑓
𝑛
1
Uzg. Varoq
Xujjat№..
Imzo
Sana
Varoq
Bu yerda
n
– nuqsonlar soni;
С
t
– nuqsonni yo‘qotish xarajatlari, bunga qo‘shimcha ishlar (tozalash,
nuqsonlarni aniqlash) xarajatlari kirmaydi, so‘m;
Д
q
– detalni ta’mirlashda bajariladigan qo‘shimcha ishlarning narxi, so‘m;
С
f
– ta’mirlash fondining sotib olish xarajatlari (yyeyilgan detalning narxi),
so‘m.
Qo‘shimcha ishlarning narxi:
Д
𝑞
= 0,1 × 𝐶𝑡
= 0,1 × 100000
=10000
Yeyilgan detallarni sotib olish uchun xarajatlarni hisoblashda narxlar
ta’mirlash fondini yetkazib beruvchi (korxona, savdo bazasi, almashtirish
punktlari) dan olinadi va odatda yangi detalga nisbatan 0,1 yoki metallom narxiga
20 % qo‘shilib hisoblanadi.
С
𝑓
= 0,1 ×
Ц
𝑦𝑎
.
С
𝑓
= 0,1 × 2100000
С
𝑓
= 210000
Foyda:
𝐹 =
Н
𝑓
×
С
з
100
,
(57)
=(15
×
230220000)/100=34533000
С
з
= ∑
С
𝑡
+
Д
𝑞
+
С
𝑓
𝑛
1
= ∑ 100000 + 10000 + 210000
2300
1
=230220000
Uzg. Varoq
Xujjat№..
Imzo
Sana
Varoq
Bu yerda Н
f
– foydame’yori, %.
Foyda me’yorining qiymati sohaga kiritilgan samaradorlik koeffitsiyentidan
kam bo‘lmasligi, O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki o‘rnatgan kredit
foizlari stavkasiga mos bo‘lib, samaradorlik koeffitsiyentining oshishiga olib
kelishi kerak.
Karterni qayta tiklash xarajatlar xissobi:
1.
Bino -10000 $
2.
Dastgohlar qurilmalar- 2000 $
3.
Elektr toki- 500 $
4.
Bir yila qayta tiklanadigan karter soni – 2300 ta
5.
Qayta tiklanadigan karter donasi 10$ dan, yo’l xarajatlatlari bilan 12$ dan
jami: 2300*12=27600$
6.
Materiallar – 2000$
7.
Ishchi – 300$: 1 yilda 3600 $
8.
Yangi karter narxi 200$
9.
Qayta tiklangan karter narxi 40$
10.
Soliqlar jami foydani 15%ni tashkil etadi.
Bir yilda 2300 ta karterni qayta tiklab 40$ dan sotilgandagi mablag’ ($):
2300*40=92000$
Foydani xisoblash ($):
92000-10000-2000-500-27600-2000-3600-200=46100$
Soliqlar xissobi (foyda soliqi, mulk soliqi, joy soliqi, va. Ho kazo) jami
foydani 15%ni tashkil qiladi ($).
((46100/100)*15)= 6915$
Sof foyda ($):
46100-6915=39185 $
Loyihani o’zini oqlash muddati: 0.5 yil
Uzg. Varoq
Xujjat№..
Imzo
Sana
Varoq
Xulosa
“Traktor va qishloq xo’jaligi texnikalari detallarini qayta tiklash metodlari”
fanidan o’zimga berilgan kurs ishi bo’yicha yani “TTZ-100 traktori dvigatelining
karterini epoksid yelimlash orqali qayta tiklash texnologiyasini ishlab chiqish”
mavzusini ishlab chiqish jarayonida judayam ko’p o’zim uchun kerakli bo’lgan
yangi ma’lumotlarga ega bo’ldim. Bu ma’lumotlardan kurs ishimda qo’lladim.
Men epoksid kleydan foydalanib korpus detallarida sodir bo’ladigan darzlar,
teshiklar va yoriqlarni qayta tiklashda foydalanish juda unumli kam xarajat, va
ko’p vaqt talab etmaydigan optimal varyant deb hisoblayman. Lekin shuni
aytishim joizki Epoksid qatronlarni qizdirish paytida chiquvchi uchuvchi
moddalar asab tizimi va jigarga ta’sir qiladi. Epoksid qatronlar bevosita
kontaktda va bug‘langanda teri kasalliklariga (dermatit, ekzema) sabab bo‘ladi.
Kattiqlashtirgich ko‘zga tushsa, uzoq muddatli kon’yunktivitga olib keladi,
nafas olish tizimiga tushsa nafas olish etishmovchiligiga, markaziy asab
tizimining shikastlanishiga olib keladi. Polimer kompozitsiyalari ishlatiladigan
ustaxonalar va joylarda havo haydash va shamollatish uskunalari bilan
jihozlangan bo‘lishi kerak. Epoksid qatronlar asosida kompozitsiyalarni
tayyorlash va ulardan foydalanish bilan bog‘liq barcha ishlar tutun shkafida
bajarilishi kerak bo’ladi.
Uzg. Varoq
Xujjat№..
Imzo
Sana
Varoq
Do'stlaringiz bilan baham: | 
