Davlat pedagogika



Download 1,39 Mb.
bet13/300
Sana01.01.2022
Hajmi1,39 Mb.
#283499
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   300
Bog'liq
ОНТОГЕНЕЗ ЁШЛАР 2019

AbuNasrForobiyesako‘plabasarlaridabilishmasalasigakattae’tiborberadi. Ubilishdaikkibosqichni - hissiyvaaqliybilishnifarqlaydihamdabilishdainsonaqliningroligaahamiyatberadi. Forobiyinsonlarniilmlibo‘lishgachaqirib, o‘quvchiningijtimoiyhayotdatutgano‘rnivauningo‘zigaxosxususiyatlarito‘g‘risidaibratlig‘oyalarniilgarisurgan. Uo‘quvchigata’limberish, uniilmliqilishuchuno‘qituvchitinmasdanmashaqqatlimehnatqilsaginao‘quvchio‘qishga, ta’limolishga, bilimlibo‘lishgaintilishimumkinliginita’kidlaydi. O‘qituvchio‘quvchigabilimberamandesa, o‘quvchioldidahaqiqatgo‘ybo‘lishikerak, o‘zifahm-farosatlibo‘lib, or-nomusiniqadrlashilozim, shogirdlariganisbatanadolatlibo‘lishi, ko‘zlaganmaqsadigaerishishidaqat’iylikko‘rsatabilishivao‘rnakbo‘lmog‘ijoiz, deyata’kidlaydimutafakkir. Forobiytushunishni, bilimningmohiyatiniuqib, anglabolishniquruqyodlashdanustunqo‘yadi, o‘quvchigaumumiyqonun-qoidalarnio‘zlashtirishnitavsiyaetadi, chunkiqonun - qoidalarnianglash, uninge’tirofigako‘ra, judakattaahamiyatgaega. Allomaningmulohazasigabinoan, harqandayo‘quvchio‘zxatti-harakatidanxabardorbo‘lmog‘i, ya’nio‘zinianglagani, zamonaviypsixologiyafaniterminologiyasigako‘ra, o‘zinirefleksiyaqilishko‘nikmalarigaegabo‘lishivashusa’y-harakatlaritufaylibaxtgaerishaoluvchiinsonliginianglamog‘ilozimdir. Forobiyo‘quvchiningshaxsigaxosqatorfazilatlargaholisonasharhberganolimdir.

Qomusiy olim Abu Ali ibn Sinoning fikricha, inson tafakkuri, aqlining kuchi bir necha bosqichdan iborat. Aqliy kuchlar dastlab mutlaq tinch, sokin holatda bo‘ladi. Bolalardagi yozishni, o‘qishni o‘rganishdagi potensial kuchlar shunga misol bo‘la oladi. Abu Ali ibn Sino bu kuchlarni moddiy kuchlar deb nomlagan, ya’ni mazkur kuchlarni tashqi motivlar deb tushunsa bo‘ladi. Sekin-astalik bilan bu kuchlar harakatga aylanadi, bular mehnat quroli samarasidir, ya’ni mehnat quroli orqali harakatga keladi va namoyon bo‘ladi. Bu holatni bola yozishni xohlab turibdi-yu, ammo yozish quroli bo‘lgan qalamning yo‘qligi bilan izohlash mumkin. Bu ikki kuchni Ibn Sino ro‘yobga chiqishi mumkin bo‘lgan kuch deb atagan. Nihoyat, uchinchi kuch esa irodaning etishmasligi bilan tushuntirib beriladi. YA’ni shunday holatning kuchi bor, ammo uni ishlatishga, ruyobga chiqarishga bolada iroda etishmaydi. Alloma nazarida, shu kabi uch holat bilan aql, bilim olish izohlanadi. “Tayr” asarida esa insonlarni do‘stlikka, bilim o‘rganishga chaqiradi .

IbnSino "XayyibnYaqzon" qissasidainsonfe’l-atvorini, ruhiyatinitushunishuchunmantiqilminio‘rganishgachorlaydi. Bufaninsontafakkurdoirasiningkengayishigakattayordamberadi. Insonlarningfe’l-atvorinibilishuchuno‘qish, o‘tkirbo‘lishuchunfarosatilmidanxabardorbo‘lishkerak. Darhaqiqat, ilmo‘rganishgaForobiymusiqiy, falsafiyilmbilanda’vatetganbo‘lsa, ibnSinomantiqilmiorqalida’vatetgan.

AbuAliibnSinobolalarningo‘qish, ta’limolishlarigamas’uliyatbilanqarashtarafdorlaridanbo‘lgan. Ubola 6 Yoshgaetgachmuallimgabilimolishuchuntopshirilishiniaytibo‘tadi. Hozirdahambolalarning 6, 7 yoshdanboshlang‘ichsinflargaqabulqilinishiibnSinoningo‘shadavrdagig‘oyalariningnaqadarahamiyatliekanligidandalolatberadi, zotanushbuholbolaningo‘qishgabo‘lganmuhabbatinikuchaytirishimumkin. Uningfikricha, bolagata’limasta-sekinlikbilanberilishijoiz. Unibirdanigakitobgabog‘labqo‘ymasliklozim, deydialloma. IbnSinokishilarningyashashgaqobilbo‘lishivabekorgajabrko‘rmasligiuchunulargaehtiyotbo‘libta’limberishkerakliginiuqtiradi. Ya’niularningo‘qishgabo‘lganijobiymotivlariniso‘ndirmaslikkaundaydi .

O‘quvchilarningo‘qishfaoliyatigaoidfikrlarqomusiyolimAbuRayhonBeruniyasarlaridahamo‘zaksinitopgan. Uningfikrigako‘ra, bilimolishuchuno‘quvchilardaavvalointilishvaqiziqishbo‘lishikerak. Darhaqiqat, nimanidiro‘rganish, tadqiqqilishuchuninsondaintilish, harakatvaqiziqishbo‘lmasa, uhechnarsagaerishaolmaydi. Ilmolishningmuhimyo‘llaridanbiriinsonhammanio‘zigado‘sttutishivaboshqainsonlargahamyaxshilikqilaolishilozim. Olimningmazkurfikrlarinifantilidao‘quvfaoliyatiganisbatanehtiyojtug‘ilsaginao‘quvmotivlarishakllantirilishimumkin, deyatalqinqilsabo‘ladi.

Beruniyilmolishdaaxloqiypoklikniyuqorio‘ringaqo‘yib, ta’limvatarbiyanibirxilizchillikdaolibborganlarkomilinsondarajasigaerishadilar, deydi. Beruniyo‘qitishuchunmuallimo‘zmalakavabilimlarinidoimoorttirib, zamongamoslashibborishilozimliginiuqtiradi. Ukitobo‘qishusullarigaalohidae’tiborqaratadi. Kitoblarnishunchakiemas, fikrlab, kichik-kichikbo‘limlargabo‘libo‘qishvaumumlashtiribborishkerakligihaqidama’lumotlarberadi. Beruniyo‘qitishdafaqatinduktiv (umumiyxulosa) yo‘libilanginaemas, balkideduktiv (juz’iyxulosa) yo‘libilanhamishtutishlozimliginita’kidlaydi, zotanbundayo‘qishdatafakkurkengayib, bilimlarortibboradi.




Download 1,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   300




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish