Хизмати кўрсатилган бўлса, кейинчалик касалхоналар ва бошқ

113


>О КЕ0М1М0ТЕ8 СО А1 011АО САМЕРА




*


қилган. "Туркестанские ведомости" саҳифаларида врачларнинг қабул кунлари тўғрисидаги маълумотллр ҳам бериб борилган. Масалан, Ляшевская дегзн тиш врачинннг ҳар куни соат 10 00 дан 16.00 гача Тошкентдаги Пушкин кўчасида беморларни қабул қилиши ҳақида маълумот берилган’”.
Шу ўринда айтиб ўтиш лозимки, маҳаллий аҳоли ўртасида Туркистонда жарроҳлик амалнёти билан шуғулланувчи синиқ чи-табибларнинг фаолиятига, юқорида таъкидлаб ўтилганидек. Россия империяси мустамлакачилиги ўрнатилганидан кейин ҳам кучли эҳтиёж мавжуд бўлса, тиш даволаш амалиёти билан машғул бўлган табибларга эҳтиёж анча камайган. Бу соҳадаги рус врачлари маҳаллий аҳолининг ишончини қозонганликлари, замонавий тиббиётда бу борада анча юқори натижаларга эри- шилганлиги билан ифодаланади. Шу билан бирга, ўлкадаги тиш шифокорлари сони ҳам кўпайиб борган. Манбаларга кўра, 1906 йилда Тошкентда 1Н та тиш врачи, 4та тиш мутахассиси ишлаган. Ваҳоланки, 1893 йилда янги шаҳар тиббий муассасаларида тур- ли мутахассисликлар бўйича ҳаммаси бўлиб 12 та врач фаолият олиб борган эди²*⁸. 1910 йилга оид маълумотларга кўра, 1868 йилда очилган Тошкент ҳарбий лазарети (1870 йилдан Тошкент ҳарбий госпитали)да жарроҳлик бўлими ҳам ишлаб турган²⁵⁹. Ву борада Туркистоннинг бошқа шаҳарлари анча орқада бўлиб, Самарқанд шаҳрида 1870 йилда рус аҳолиси учун, 1890 йилда маҳаллий аёллар ва болалар учун 50 ўринли шифохона ташкил этилади²⁶⁰. Албатта, бу ҳолда тиббий хизматлар шаҳар аҳолиси- нинг эҳтиёжларини тўла қоплай олмаган.
Илмий тадқиқотларда маҳаллий табиб - жарроҳларнииг иш қуроллари ҳақидаги маълумотлар берилган. Жумладан, қои олишда - қортиқ, наштар, зудук ишлатилган бўлса, тахтакач, товуқ тухуми, гилмоя синиқчиларнинг жиҳозларини ташкил этган. Жарроҳларнинг махсус асбобларига. шунингдек, тўғри ва эгри қайчилар, металд ланцетлар, пичоқлар, илмоқ, игна, кумуш
^а7 Туркестлнскис ведомости. - 1903. - N«75.
Исмоилова Ж. XIX асрнинг нккинчи ярми - XX аср бошларида Тошкеитнинг "янги
шаҳлр- кисми тарихи. - Тошкенп Ғап уа ГехиоЬруа. 2004. -6.127-130.
Ўша жойда. - Б.126.
’^л Зиясва Д. Ўзбекистон шаҳарлари XIX асрнинг мккинчи ярми - XX аср бошларида. Тошкент: Уап#! па.чНг, 2017. - Б.151.
111