Хфх лек Хосилбеков

Bosim ostidagi ballonlardan foydalanish qoidalari. 
Katta bosim ostida siqilgan, 
suyultirilgan  yoki  eritilgan  gazlar  bilan  to’ldirilgan  ballonlarni  ishlatayotganda  ehtiyotkor 
bo’lish va 
«Sanoatkontexnazorat» agentligi tasdiqlagan hamma qoidalarga qat’iy amal qilish talab etiladi. 
Ballonlarning yorilishi bilan bog’liq falokatlar shunisi bilan juda xavfliki, ko’p hollarda 
ballonlar yaqinida odamlar bo’ladi. Falokatlarga asosan quyidagilar sabab bo’ladi: 
• - ballonlar tayyorlanish sifatining pastligi; 
• - ballonlarni gaz bilan me’yoridan ortiq to’ldirish; 
• - ballonlarni tashish va saqlash vaqtida xavfsizlik qoidalarini buzish. 
• 
6.50-rasm. Ballonlarni bo’yash va ulardagi yozuvlar uchun 
ishlatiladigan ranglar turlari 
115 
Kislorod ballonlarini moy bilan ifloslanishdan va ayniqsa uning ichiga moy tushishidan 
ehtiyot qilish zarur. Har bir ballonda ventil, aniq ko’rinib turadigan tamg’a bo’lishi lozim. 
Tamg’ada  ballonning  raqami,  haqiqiy  og’irligi,  tayyorlangan  kuni  (yil  va  oy)  hamda  ish 
bosimini 
navbatdagi sinash yili, gidravlik sinov bosimi, ballonning sig’imi ko’rsatiladi. Ishlatilayotgan 
ballonlar kamida besh yilda bir marta davriy sinovdan o’tkazilishi lozim. Xlor, vodorod xlorid, 
oltingugurt kabi gazlar bilan to’ldirilgan ballonlar kamida ikki yilda bir marta sinovdan o’tkazib 
turiladi. 
Atsetilin balonidan tashqari boshqa barcha ballonlar har 5 yilda bir marotaba 1,5barobar 
ishchi  bosimdan  ortiq  bo’lgan  bosim  ostida  sinovdan  o’tkaziladi.  Atsetilin  balloni  3,5  MPa 
gacha 
bo’lgan bosim ostida azot gazi bilan to’ldirilib 1 metr chuqurlikgacha bo’lgan suv ostida 
tekshiriladi. 
Agar davriy sinov muddati o’tib ketgan bo’lsa, qoidalarda ko’rsatilgan tamg’alar bo’lmasa, 
ventillari  buzilgan  yoki  korpusi  shikastlangan  bo’lsa,  ballonlarni  gaz  bilan  to’ldirishi 
taqiqlanadi. 
Ballonlar  tik  holda  saqlanishi,  ularning  ag’nab  ketishi,  ifloslanishi  va  qizishiga  yo’l 
qo’ymaydigan 
qilib to’sib qo’yilishi zarur. Bosim bilan ishlaydigan idishlarni o’rnatish va xavfsiz ishlatish 
qoidalariga ko’ra, siqilgan gaz ballonlarining qoldiq bosimi 50 kPa dan, atsetilen ballonlariniki 
esa 
50 kPa dan past hamda 100 kPa dan ziyod bo’lmasligi lozim. 
Nazorat uchun savollar. 
1. Texnika xavfsizligi asoslari deganda nimani tushunasiz? 
2. Xavfsizlikni ta’minlash vositalariga nimalar kiradi? 
3. Blokirovka qurilmasi nima uchun va qayerda ishlatiladi? 
4. Tormoz qurilmasi vazifasi nimadan iborat? 
5. Saqlagich klapanlar ishilash printsipi nimaga asoslangan? 
6. Xavfsizlikni ta’minlovchi belgilar turlari necha xil bo’ladi? 
7. Yuk ko’tarish mashinalrdan foydalanishda xavfsizlik choralari nimalar? 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

8. Transport va qishloq xo’jaligi mashinalarini bo’ylama va qiya turg’unligi deganda nimani 
tushunasiz? 
9. Odamlarni transportda tashishda qo’yilgan talablar va qoidalar . 
10. Xavfli doira deb nimaga aytiladi? 
11. Don o’rish kombaynlaridan foydalanishda xavfsizlik choralari nimalar? 
12.  Tuproqqa  ishlov  beruvchi  mashinalardan  foydalanishda  xavfsizlik  talablari  nimalardan 
tashkil 
topgan? 
13. Ekin ekish va o’tqazish mashinalaridan foydalanishda texnika xavsizligi talablarini aytib 
bering. 
14. Organik o’g’it solish mashinalaridan foydalanishda texnika xavsizligi talablari nimalardan 
iborat? 
15. G’o’za qator oralariga ishlov berishda xavfsizlik choralari 
16.  O’simliklarni  kimyoviy  muhofaza  qilishdagi  qurilmalardan  foydalanishda  xavfsizligi 
choralari 
nima? 
17. Paxta terish mashinalaridan foydalanishda xavfsizlik choralariga nimalar kiradi? 
18. Ko’rak terish, ko’sak chuvish va paxtani yuklash mashinalaridan foydalnishda xavfsizlik 
choralariga nimalar kiradi? 
19. Traktor, qishloq xo’jalik mashina va mexanizmlarining texnik holatiga qo’yiladigan umumiy 
talablar nimalar? 
20.  Agregatlarni  tuzishda  ,  xizmat  ko’rsatishda  va  ulardan  foydalanilganda xavfsizlik  talablari 
aytib 
bering. 
21. Ta’mirlash korxonalari binolariga qo’yilgan talablar nimalardan iborat? 
22. Texnik xizmat ko’rsatishda asbob uskunalarni joylashtirish va texnik holatiga xavfsizlik 
talablari qaysilar? 
23. Issiqxonalarda ishlaganda xavfsizlik talablari nimalardan iborat? 
24. Issiqxonalarda ishlaydiganlarga ovqatlanish tartibi nima? 
116 
25. Chorvachilikda ishlatiladigan mashina va mexanizmlarga xavfsizlik talablari. 
26. Bosim ostida ishlaydigan uskunalardan foydalanishda xavfsizlik talablariga nimalar kiradi? 
117