Hecham daryo, ko’l. Begonamas o'rmon cho'l O'zbekiston geograflari. Amerika erur bir qadam, Parij

“Geografiya so’zi”

Qadimda Eratosfen, Atagan fan o’sha men, Yunoncha so’z geo Yer, Grafochi-yozaman der. O’zbekchaga o’girsak, Yerning tasviri demak Buni har bir o’quvchi, Albat bilmog’i kerak. Ikki jonim bor mening
Yer shari shonim mening, Tabiatdir vujudim,
Sizlar mening bor-budim.
Bir tarmog’im tabiat, Shaydosi bo’lsa agar, Ikkinchi bilim, qoida, Jam ho’jalik faoliyat.
II.B: Hurmatli o’quvchilar, sizlar bilasizki geografik bilimlar, o’z-o’zidan to’planib qolmaydi.Bu bilimlarning to’planib biz o’quvchilarga yetib kelishida buyuk geograf olimlarning xizmatlari benihoya kattadir.

1. 
   B:davramizga buyuk geograf olimlarimizni taklif etamiz.
   

Davraga buyuk sayyoh va olimlarning portretlarini ko’tarib olgan bolalar kirib kelishadi va “Buyuk geograflarmiz” she’rini ijro etishadi.
Dunyo xaritasini Birinchi bor tuzgan kim? So’rasalar o’sha men Nomimdir Eratosfen.

Globusni birinchi Yaratdik biz ikovlon, Menman nemis Behaym, Beruniy o’zbek o’g’lon.

Dunyo bo’ylab, eng avval, Sayyoh u kim, bo’lgan ekan? Savolingiz etay hal,

Uning nomi Magellan.

Sandiq to’la javohir izlab , Hindistonni borardim ko’zlab, Hayolimni ummon oldimi?

Dilga boylik hayol soldimi? Orol tomon yuzlanib nogoh, Hindu dedim aholisin goh, Sharqiy Hindiston deb atadim, Men sayyohlik burchin o’tadim, Kolumb nomim mamlakat oldi, Xatolarim tarixda qoldi.
II.B: shu o’rinda atoqli shoirimiz Abdulla Oripovning quyidagi misralarini aytib o’tmasak bo’lmas:
Uhlar Kolumb ham hali, Dengiz ortin yoritdi ilk bor, Beruniyning aql mash’ai Kolumbda bor alamim mani, O’zbekiston Vatanim manim
IB: aziz o’quvchilar, geografiya fanida eng ko’p ishlatiladigan atamalar bu-gorizontning tomonlaridir. Qani kim aytadi gorizont tomonlari bular qaysi?
O’quvchilardan biri javob beradi.
I.B:hozir biz davramizga gorizont tomonlar-shimol, sharq, janub, g’arb ni taklif etamiz. Tadbir shu tariqa davom etadi. Tadbirda yana qiziqarli savol-javoblar va kichik sahna ko’rinishlari namoish etish ham mumkin.Boshlovchilar o’quvchilarni fan oyligi rejasi va unda o’tkaziladigan tadbirlar, musobaqa hamda bellashuvlar mavzusi bilan tanishtirishadi va barchani ularda faol qatnashishga taklif etishadi.

Tadbir Vatan haqida aytilgan qo’shiq ijrosi bilan yakunlanadi.

«Oltin toj» O’YINI

Boshlovchi: -- keling 1 shartimizni boshlaymiz. Bu shartda har bir ishtirokchiga 12 tasavolberiladi. Eng kam javob bergan o'quvchi oyinni tark etadi.

I shart. Aqliy hujum savollari

1. 
   ishtirokchisiga beriladigan savollar:
   
   1. 
      Eng katta kol?
      
   2. 
      Eng katta chol?
      
   3. 
      Quruqlikda eng ko'p yogin yogadigan joy?
      
   4. 
      Eng iliq oqim?
      
   5. 
      Eng shor dengiz?
      
   6. 
      Shamol tezligi o'lchov birligi?
      
   7. 
      Qimmatbaho metall qaysi? (oltin yoli kumush)
      
   8. 
      sathida qaysi modda eng kop erigan?
      
   9. 
      eng baland boyli daraxt?
      
   10. 
       Eng mitti qush?
       
2. 
   ishtirokchiga beriladigan savollar:
   

1. 
   Eng sersuv daryo?
   
2. 
   Dunyoning eng issiq joyi?
   
3. 
   Eng sovuq oqim?
   
4. 
   Dengiz sathidan eng pastda joylashgan kol?
   
5. 
   Eng katta kol?
   
6. 
   Geografiya nima haqidagi fan?
   
7. 
   Qor, qrov, do'l qanday yogin?
   
8. 
   Qaysi materik muz bilan qoplangan?
   
9. 
   Nechta materik bor?
   
10. 
    Eng katta quruqlik hayvoni?
    
11. 
    Eng katta qush?
    

3. 
   ishtirokchiga beriladigan savollar:
   

1. 
   Eng katta materik?
   
2. 
   Eng katta yarim orol?
   
3. 
   Eng sovuq materik?
   
4. 
   Eng katta okean?
   
5. 
   Eng chuqur botiq?
   

6. 
   Quyosh sistemasida nechta sayyora bor?
   
7. 
   Havo haroratini o'lchovchi asbob?
   
8. 
   Birinchi bo'lib globusni kim yaratgan?
   
9. 
   Ekvator yer sharini nechtaga bo'ladi?
   
10. 
    Eng uzun g'or nomi?
    
11. 
    Eng mitti yirtqich baliq?
    
12. 
    Eng issiq materik?
    

4-ishtirokchiga beriladiga savollar;
1 eng katta materik?

2. 
   Eng katta orol?
   
3. 
   Eng baland tog'?
   
4. 
   Eng katta qit'a 5.Eng kichik okean?
   

6. 
   To'rt tomoni suv bilan o'ralgan kichik quruqlik?
   
7. 
   Masshtab necha hil bo'ladi?
   
8. 
   O'simliklarning tuproq ostidagi organi nima?
   
9. 
   Eng past boyli halq?
   
10. 
    Yer sharida nechta yarimshar?
    
11. 
    Eng boyi uzun hayvon?
    
12. 
    Eng katta ilon?
    

Ikkita bir hil ball toplagan oquvchiga beriladigan qo'shimcha savollar :

1. 
   Eng katta suv hayvoni?
   
2. 
   Vulqon yerning qaysi qismidan otilib chiqadi?
   
3. 
   Tekisliklar haritada qanday rangda beriladi?
   
4. 
   Qaragay archa daraxtlari qanday bargli?
   
5. 
   Tabiat komponenti nima? II shart
   

II. shartimizda 6-sinf darsligidagi geografik atamalar ma'nosini izohlab berish kerak. Bu shart ida barchangizga omad tilayman. Har bir oquvchi 4tadan geografik atamaga izoh berishi kerak. Endi kam va to'liq izoh bera olmagan o'quvchi o'yinni tark etad i. Vaqt 5 daqiqa.
II shart. Geografik a tamalar ma'nosini izohlab bering 1-ishtirokchisiga beriladigan savollar.
Quyidagi atamalar manosini yozing
Atmosfera, izoterma,exolot, yarim orol 2-ishtirokchiga Quyidagi atamalar manosini yozing
Biosfera,mobilzm,okean,tabat komponenti
3-ishtirokchiga Quyidagi atamalar manosini yozing
Kompas,gidrosfera , globus, qo’ltiq.
Ikkita bir hil ball to'plagan o'quvchiga beriladigan qoshimcha savollar: Quyidagi atamalar ma'nosini yozing

1. 
   Relyef
   
2. 
   Arxipelag
   
3. 
   Aysberg
   
4. 
   Amazoniya