Har qanday mamlakatning iqtisodiy qudrati ogʻir sanoatining qanchalik

(taʼkidlar bizniki – Q. Y.) tahsil olgan, keyin Rossiyada rus 

tilini oʻzlashtirgan otashin kommunist edi. Nugʻmonov eshiklarni 

yaltiroq etigi bilan tepib ochib, hujradagi kitob solingan sandiqni 

agʻdarishga buyurdi”, tarzida biri-ikkinchisini inkor etadigan axborot 

beriladi. Timsolning isteʼdodi hech narsada namoyon boʻlmaganiday, 

madrasa koʻrgan odamning tutumi ham kishini ishontirmaydi. 

Quyidagi tasvir esa gʻaribligi bilan oʻqirmanda eʼtiroz uygʻotadi: “Gʻaflat 

bosib, Shokirning daydi mushti cholning moʻysafid chehrasiga urildi. 

Chol koʻzi qorayib, supa yoniga yiqilib qoldi… 

“Kechiring xoʻjayin, – dedi aybdor Shokir boshini egib. – Kechiring…”. 

Muallif tilidan berilayotgan bu tasvirda mushtga nisbatan “daydi”, chehraga 

tatbiqan “moʻysafid” aniqlovchilari qoʻllanishi, yiqilayotgan cholning koʻz oldi 

emas, “koʻzi qorayishi”, Shokirning oʻz otasini “xoʻjayin” deb aytishi kabi 

oʻrinlarda mantiqsizlik yaqqol koʻrinadi. Muallif nima uchundir otasi, bolasi, 

---

xotini, jiyani kabi qarindoshlikni anglatuvchi atamalar oldidan deyarli 

hamisha “oʻz” soʻzini keltiradi. 

Umumlashtirib aytganda, zamonaviy oʻzbek romanchiligida romaniy 

tasvirning yangicha qatlamlari oʻzlashtirilib, milliy romanchilik yangi timsollar 

bilan boyib borayotgani kuzatiladi. 

  

Qozoqboy YOʻLDOSH, 

professor 

  

“Sharq yulduzi”, 2011–4