Har qanday mamlakatning iqtisodiy qudrati ogʻir sanoatining qanchalik

ilojimiz bor? Ammo ha

mma sir oʻsha “mehr qoʻyishimiz oson”ligining 

juda qiyinligidadur, malikam!

” tarzidagi taʼkidida kuchli badiiy va hayotiy 

haqiqat aks etadi. Romandagi xorazmlik usta Matpano timsoli ham ishonarli 

va oʻziga xos tasvirlangan. Bu timsol tasviri oʻziga yuklangan badiiy 

vazifadan tashqari, Temurning shaxsiyatini ochishga xizmat qilganligi bilan 

ham eʼtiborga loyiqdir. Romanda Sahroi Kabirda bir tomchi suvga zor 

boʻlgan bahodirlar holati tasviri ham juda taʼsirli chiqqan. 

Qayd etilgan yutuqlar bilan birga, “Ulugʻ saltanat” romani tasvirining ayrim 

oʻrinlarida salqilik borligini, hamisha ham oʻqirmanda shavq uygʻotadigan 

taʼsirchan ifoda yoʻsini taʼminlanmaganligini aytish joiz. 

Omon Muxtorning “Xotin podshoh” romanida turkiy xalqlar hayotidagi 

burilish davri boʻlmish islomning kirib kelish vaqtida Buxoro salatanatini 

boshqargan Oynur timsoli mehr bilan tasvirlangan. Garchi, romanda xolis 

bayon usuli tanlanib, yozuvchi tasvirda bevosita ishtirok etmagan boʻlsada, 

muallif oʻqirmanni goʻyo bir yoʻlboshlovchi kabi qadimiy Buxoro boʻylab 

yetaklab yurganday va shaharning oʻtmishi bilan tanishtirganday boʻladi. 

Asarda arab xalifasi Muoviya, uning Ubaydulloh ibn Ziyod, Sayyid ibn 

Usmon, Qutayba ibn Muslim kabi lashkarboshilari hamda sotqin Xitfar 

Buxorxudot timsollari jonli tasvirlangan. 

Adib eʼtiqodu imon uchun borgan janglar tasvirlangan bu romanida 

sevgining sehrli qudratini bir-biriga qarama-qarshi turgan turkiylar bilan 

arablarning yetakchilari: Oynur va Sayyid ibn Usmon siymolarida aks 

ettiradi. Bir-

biriga yogʻiy boʻlgan ikki yosh oʻrtasida beixtiyor paydo boʻlgan 

natijasiz va azobli sevgi tasviri asarga ayricha joziba baxsh etgan. Yozuvchi 

asardagi aksar personajlarni oʻz ichki olamiga ega betakror shaxslar 

---

sifatida tasvirlay olgan. Bunda adib kichik bir tafsil orqali muayyan timsolga 

xos jihatni ifodalash yoʻlidan boradi. Jumladan, Oynurga tegishli: “Xotin