Guliston davlat universiteti berilganlar bazasini boshqarish tizimlari

MB strukturasi

MB – bir qator me’zonlari bo’yicha tartiblangan, bir jinsli bo’lgan axborotlar to’plamidir. MB “qog’oz” yoki kompyuter ko’rinishida taqdim qilinishi mumkin.
“Qog’oz”li MB ga yaqqol misol qilib kutubxona katalogini, ya’ni kitoblar to’g’risida axborotlar berilgan qog’oz kartochkalarni keltirish mumkin. Bu bazadagi axborotlar bir jinsli (faqat kitob to’g’risida ma’lumotlar’lumot berilgan) va tartiblangan (masalan, kartochkalar avtorlarning familiyalari bo’yicha alfavit shaklida).
Telefon qo’llanmasi yoki poyezdlar harakatining jadvali ham bunga yaqqol misol bo’lishi mumkin.
Kompyuterli MB esa o’zida axborotlarni saqlovchi fayl (yoki o’zaro bog’langan fayllar to’plami) ko’rinishida bo’ladi.
MB yozuvlardan tashkil topadi. Xar bir yozuv bir nusxada axborotni o’zida saqlaydi. Masalan, “O’zbekistonning obidalari” MB ning har bir yozuvi faqat bittadan obida to’g’risida to’liq ma’lumotni saqlaydi.
Yozuv maydonlardan tashkil topadi. Xar bir maydon bitta nusxaning faqat bitta tavsifi (xarakteristika)ni o’zida saqlaydi. Masalan, “O’zbekistonning obidalari” MB si quyidagi maydonlardan tashkil topgan: “Obida”, “Me’mor” va “Tarixiy ma’lumot”, bu yerda “Obida”, “Me’mor” va “Tarixiy ma’lumot” – maydon nomlari. Bu maydonlardagi ma’lumotlar’lumotlar aniq bir obidani tasvirlaydi. E’tibor qilish kerakki, xar bir yozuv bir xil mayonlardan tashkil topgan. Ba’zi bir maydonlar to’ldirilmasligi mumkin, lekin yozivga tegishliligicha qoladi.
MB ni qog’ozda jadval ko’rinishida taqdim qilish qulay (17.1-rasm). Jadvalning har bir satri yozuv bo’lib, jadval kataklari esa maydondir. Shuning uchun jadval ustunining sarlavhasi – maydon nomi, satr raqami esa – yozuv nomeri bo’ladi.
Kompyuterdagi MB ham odatda ekranga jadval ko’rinishida chiqariladi.
Trigger - oddiy qurilma raqamli mashinasi. Bu ikki davlat barqarorlikni bor. "0" - ulardan biri "1" ga o'rnatilgan, va boshqa bo'ladi. To'g'ridan-to'g'ri va teskari: Trigger holati va unda saqlanadi ikkilik axborot qiymati, ishlab chiqarish signallari belgilanadi. to'g'ridan-to'g'ri chiqish bir mantiq, bir mos keladigan, bir salohiyatga ega bo'lsa, u holda bunday davlat trigger birlik (chiqishi da, teskari tarjima signal darajasi mantiqiy nolga mos keladi), deyiladi. Bino bo'lmasa, qurilmaning bunday holat nol deyiladi.

ad