Farmakologiya va klinik farmatsiya

Talabaning fan bo‘yicha bir semestrdagi reytingi quyidagicha aniqlanadi;

R_f = ^V*O'

¹⁰⁰

bu erda: V - semestrda fanga ajratilgan umumiy o‘kuv yuklamasi (soatlarda);

O' - fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi (ballarda).

Talabaning saralash balidan past bo‘lgan o‘zlashtirishi “Reyting daftarchasi”da qayd etilmaydi.

Dekanat va kafedralar tomonidan belgilangan tartibda fan bo‘yicha talabaning JB, OB hamda YAB turlarida ko‘rsatilgan o‘zlashtirish reyting ko‘rsatgichlarining monitoringi olib boriladi. O‘zlashtirish natijalari kafedralar tomonidan reyting nazorati ekranida muntazam ravishda yoritib boriladi va belgilangan tartibda qaydnomalarga kiritiladi.

Asosiy darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar ro‘yxati

1.Artur K. Gayton Djon E. Xoll –Tibbiyot fiziologiyasi

Moskva Logosferl – 2008 g.

2. Vichram Singh, Anatomy of abdomen & Lower limb 1,2,3. 2011.

3. Indu Khurana. “Medical physiology” Elsevier, India 2012

4. Loginov A.T. Fizioyologiya bilan odam anatomiyasi asoslari. T.«Meditsina» nashriyoti, 1985 y (krill alifboda)

5. G.Axmedov Odam anatomiyasi. Tom 1,2. Atlas. Abu Ali inb Sino nashriyoti., Toshkent 1996 y.

6. Loginov A.V. Fiziologiya bilan odam anatomiyasi asoslari T., «Fan» nashriyoti, 2006 y (lotin alifboda)

7. Loginov A.V Fiziologiya s osnovami anatomii cheloveka M., izd–vo «Meditsina», 1983 g.

8. Musaev. X.N. Fiziologiya, anatomiyasi asoslari fanidan laboratoriya mashg‘ulotlari uchun o‘quv qo‘llanma. T., “KOLORIT GROUP” MCHJ nashriyoti. 2007 y.

9. Boxodirov F.N. Odam anatomiyasi. O‘zbekiston nashriyoti, Toshkent 2006.

10. Alyaviya O.T. Normal fiziologiya, “O‘zbekiston faylasuflar Milliy jamiyati” nashriyoti, Toshkent 2007

11. M.F.Rumyanseva, Rukovodstva k prakticheskim zanyatiyam po fiziologii s osnovami anatomii cheloveka. Moskva, Meditsina 1986.

12. Axmedov A.G. “Odam anatomiyasi”, Iqtisod moliya nashriyoti, Toshkent., 2007
Qo‘shimcha
1.Rajabov A.J., Bobojonova SH. “Fiziologiya, anatomiya asoslari bilan” fanidan

o‘quv – uslubiy qo‘llanma “EMERALD GROUP” MCHJ. Toshkent - 2016 y.

2. Bobojonova SH. Mirtursunova S.Z “Fiziologiya, anatomiya asoslari bilan”

fanidan o‘quv – uslubiy qo‘llanma “EMERALD GROUP” MCHJ.

Toshkent - 2015 y.
3. Musaev X.N., Salibaeva S.A., Xakimova M.S., Rajabov A., Mirtursunova S.Z. “Fiziologiya, anatomiya asoslari bilan” fanidan o‘quv – uslubiy qo‘llanma “KOLORIT GROUP” XK. Toshkent 2008 y.

4. Kositskiy . G.I Fiziologiya cheloveka. M., izd – vo “Meditsina”, 1987g

5. Korobkov A. ATLAS po normalnoy fiziologii. M., izd–vo “Meditsina”. 1987 g

6. Sterki P. Osnovы fiziologii. M., izd – vo “Mir” 1994g.

7. Maloshtan L.N.Fiziologiya s osnovami anatomii cheloveka Xarkov., izd – vo “Zolotie stranitsi”, 2002 g.

FARMAKOLOGIYA VA KLINIK FARMATSIYA KAFEDRASINING FIZIOLOGIYA VA ODAM ANATOMIYASI ASOSLARI FANIDAN SANOAT FARMATSIYASI YO”NALISHLARI TALABALARI UCHUN 2016-2017 O”QUV YILI AMALIY MASHG”ULOTLAR O”TKAZISH REJASI

(1 KURS– 2 SEMESTR)

№	Dars mavzusi va qisqacha mazmuni	Bajariladigan tajriba	Soat	Sana
1.	Kirish. Fiziologiya va anatomiya fani, provizorlar uchun ahamiyati. Laboratoriya darslarida ishlatiladigan asbob-uskunalar. Hujayra. Embriologiya elementlari.	Kimograf, shtativ, EKG, EEG, mikroskop-ish printsiplari bilan tanishish. hujayra, mulyajlar va embrionlar rivojlanishini ifodalovchi jadvallar.	4
2.	To‘qimalar tuzilishi, xossalari va vazifasi.	Mikroskopda to‘qima preparatlarini ko‘rish. Reflektor yoyi. To‘qima va qo‘zg’aluvchan to‘qimalarni bajada kuzatish.	4
3.	Tayanch-xarakat tizimi. Xususiy osteologiya. Xususiy miologiya. Dars muzeyda olib boriladi.	Skelet, mushak. Mulyajlar bilan dars olib boriladi.	4
4.	Qon va limfa. Qonning fizik-kimyoviy xossalari. Qonning shaklli elementlari. Qon plazmasi. Limfa.	Sali gemometrida gemoglobin miqdorini anilash. Panchenkov asbobida EChT aniqlash, shaklli elementlarini sanash.	4
5.	Gemostaz mexanizmlari. Qon guruxlari. Rezus - faktor. Qon tomirlari tuzilishi. Arterial bosim, puls. Gemodinamika qonuni.	Miloni tajribasi (qon ivishi) yordamida qon ivishini kuzatish. Rezus-faktor. Kapillyaroskopiya. Qon bosimini Korotkov va Riva – Rochchi usullarida o‘lchash. Sekundomerda pul’sni sanash.	4
6.	Qon aylanish tizimi. Yurak, tuzilishi vazifasi.” Bor yoki yo‘q qonuni”. Ekstrasistoliya va kompensator pauza.	Mulyajlarda yurak tuzilishini o‘rganish. Baqada mexano-kardiogrammani yozib olish. Stannius tajribasi. Danini-Ashner va Golts refleksini ko‘rish.	4
7.	Nafas. Nafas olish a’zolari tuzilish va vazifasi. Tashqi va ichki nafas olish. Nafas olish va chiqarish.	Mulyajlarda nafas a’zolari tuzilishini o‘rganish. Mexanopnevmografiya o‘tkazish. Spirometriya usulida O‘TS ni aniqlash. Donders tajribasini bajarish.
8.	Ovqat hazmi. Me’da-ichak yo‘lining tuzilishi. Og‘iz bo‘shlig‘ida, ovqat hazmi, me’da. Me’da sekretsiyasi tekshirish usullari. Basov hamda I.P.Pavlov ishlari. Hazm shirasining tarkibi.	So‘lak va me’da shirasi ta’sirida hazmlanish tajribasini bajarish. So‘lakning fermentativ ta’sirini o‘rganish. Me’da shirasini fermentativ ta’sirini o‘rganish. Qizilo‘ngach kipriksimon epiteliysining harakatini baqalarda ko‘rish 54	4
9.	Ichaklarda hazmlanish. Jigar, me’da osti bezi.	Mulyaj va jadvallarda me’da-ichak yulida a’zolarini tuzilishini o‘rganish. Ovqat moddani qonga so‘rilishi. Kapilyaroskopiya. Baqa me’dasiga fistula qo‘yish. Magnus tajribasida baqa ichak xarakatini kuzatish	4
10.	Modda va energiya almashinuvi. Ovqatlanish. Termoregulyasiya. Kalorimetriya.	Jadvallar yordamida asosiy almashinuvni aniqlash va Xolden apparati bilan tanishish. Ovqat ratsionini tuzish.	4
11.	Ajratish tizimi. Buyraklar, Siydik, ter, ayruv a’zolari tomonidan ajraladigan ekskretor moddalar.	Mulyajlarda buyrak tuzilishini o‘rganish. (teri, o‘pka, ichak, va buyrak tuzilishini solishtirish). ADG xaqida.	4
12.	Ichki sekretsiya bezlari. To‘qima gormonlari. Erkak va ayollar jinsiy a’zolari tuzilishi vazivasi.	Mulyaj va jadvalardan foydalanish. Adrenalin gormonini yurak faoliyatiga ta’sirini o‘rganish.	4
13.	Mushaklar fiziologiyasi. Qo‘zg‘aluvchan to‘qima. Qo‘zg‘aluvchan to‘qimalar membranasi.	Mulyaj va jadvallar. Nerv-mushak preparatini tayyorlash. Mushakni vositali va vositasiz ta’sirlash. Yakka qisqarish, tetanik qisqarish. Mushak qisqarish amplitudasini ta’sir kuchiga bog‘liqligini tahlil qilish.	4
14.	Asab tizimi. Asab xujayrasi, to‘qimasi. Markaziy asab tizimi.	Tyurk tajribasi. Refleks vaqti va reflektor yoyini analiz qilish. Refleks vaqtini ta’sirot kuchiga bog‘liqligi. (Xar xil eritmalar).	4
15.	MAT to’mizlanish I.N.Sechenov. Tormozlanish va qo‘zg‘aluvchanlik.	Nerv sistemasiga tormozlovchi xloroform va qo‘zg‘atuvchi Strixnin moddalari ta’sirini kuzatish (xayvonlar, kalamush yoki baqa).	4
16.	Vegetativ va periferik asab tizimi. Xayot faoliyati jarayonlarining vegetativ asab tizimi tomonidan idora etilishi.	Parabioz. Reobaza. Xronaksiya. Golts tajribasi.	4
17.	Sezgi a’zolari. Ko‘ruv va eshituv a’zolari tuzilishi va faoliyati. Teri sezuvchanligi. Xid va ta’m bilish.	Mulyajlar, jadvallar yordamida ko‘z o‘tkirligi va ko‘ruv maydonini aniqlash. Tovush to‘lqinlarini fazoda tarqalishini kuzatish. Moriotta tajribasi. Veber ususli.	4
18.	Oliy asab faoliyati. Katta yarim sharlar po‘stlog‘ining fiziologiyasi. Shartli refleks. Miya po‘stlog‘ida tormozlanish. Oliy asab faoliyatining tiplari. Uyqu fiziologiyasi.	T-va boshka labirintlar yordamida shartli reflekslarni xosil qilish. Po‘stloq roli va po‘stloqdagi vaqtincha aloqa haqida. Dars mulyajlardan foydalanib olib boriladi.	4

Kafedra mudiri T.F.D S.A.Saidov.
FARMAKOLOGIYA VA KLINIK FARMATSIYA KAFEDRASINING FIZIOLOGIYA VA ODAM ANATOMIYASI ASOSLARI FANIDAN SANOAT FARMATSIYASI YO‘NALISHI TALABALARI UCHUN 2016-2017 O‘KUV YILI MA’RUZALAR REJASI.

(1 KURS – 2 SEMESTR)

№	Mavzuning nomi	Soat	Sana
1.	Fiziologiya anatomiya fani o‘rganish usulari va vazifalari, tibbiyot va farmatsevtikadagi ahamiyati.	2
2.	Hujayra tuzilishi va fiziologiyasi. Organizmdagi to‘qimalar tuzilishi va vazifalari.	2
3.	Tayanch xarakat apparati. Sklet va muskul tuzilishi va vazifalari.	2
4.	Qon va limfa. Qonning shaklli elimentlari va plazma tarkibi.	2
5.	Gemostaz mexanizmlari. Qon guruhlari, Rezus-faktor. Limfa.	2
6.	Qon aylanishi. YUrak fiziologiyasi va tuzilishi. Qon tomirlar tuzilishi va fiziologiyasi.	2
7.	Nafas. Nafas fiziologiyasi. Sog‘lom turmush tarzida nafasning ahamiyati. 56	2
8.	Hazmlanish. Hazm a’zolari tuzilishi va vazifasi. Og‘iz bo‘shlig‘i va me’dada hazmlanish jarayoni.	2
9.	Hazmlanish. Ingichka va yo‘g‘on ichak tuzilishi va vazifalari. Jigar, me’da osti bezi.	2
10.	Modda va energiya almashinuvi. Oziqlanish. Termoregulyasiya.	2
11.	Ayiruv jarayoni. Buyrak tuzilishi va fiziologiyasi. Diurez mexanizmi.	2
12.	Ichki sekretsiya. Ichki sekretsiya bezlari tuzilishi va vazifalari.
13.	Muskullar va asab fiziologiyasi. Qo‘zg‘aluvchan to‘qimalar umumiy trakibi. Muskullar va muskul hujayrasi fiziologiyasi	2
14.	Muskullar va asab fiziologiyasi. Asab va asab xujayrasi fiziologiyasi	2
15.	MAT fiziologiyasi. MAT umumiy xossalari. MAT umumiy anatomiya va fiziologiyasi.	2
16.	MAT xususiy fiziologiyasi. Vegetativ asab tizimi.	2
17.	Sezgi a’zolari tuzilishi va fiziologiyasi. Eshituv, ko‘ruv, teri sezuvchanligi, xid va ta’m bilish.	2
18.	Oliy asab fiziologiyasi xossalari. Katta yarim sharlar anatomiyasi. SHartli refleks. Tormozlanish.	2

Kafedra mudiri T.F.D S.A.Saidov.

1-MAVZU	Kirish. Fiziologiya va anatomiya fani, provizorlar uchun ahamiyati. Laboratoriya darslarida ishlatiladigan asbob-uskunalar. Hujayra. Embriologiya elementlari.
TA’LIMNING TEXNOLOGIK MODELI
O‘quv soati: 4 soat	talabalar soni: 10-12 ta
O‘quv mashg‘uloti shakli	Bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish bo‘yicha laboratoriya mashg‘ulot
Laboratoriya mashg‘ulo-tining rejasi	1. Laboratoriya tzilishi, jihozlari xaqida bilim hosil qilish. 2. EKG , EEG, Mikroskop
O‘kuv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarni fiziologiya laboratoriyasining tuzilishi, jixozlanishi va u erda ishlash qoidalari bilan tanishtirish.
Pedagogik vazifalar: fiziologiya fani, laboratoriya jihozlari va u erda ishlash qoidalari xaqida tushuncha beradi		O‘quv faoliyatining natijalari: talabalar biladilar: fiziologiya laboratoriyasining tuzilishini jixozlanishi va u erda ishlash qoidalarini o‘rganadi; Ishni tugallagan talaba ish natijalarini to‘g‘riligini o‘qituvchidan tekshirib bilgach ish daftariga xulosa yozadi.
Ta’lim usullari		Laboratoriya mashg‘uloti, tezkor so‘rov, aqliy hujum, munozara.
Ta’lim vositalari		Darslik, ma’ruza matni, o‘quv qo‘llanmalar, laboratoriya jixozlari, idishlar, ko‘rgazmali materiallar, qog‘oz
O‘qitish shakllari		Ommaviy, jamoaviy
O‘qitish shart-sharoiti		Maxsus laboratoriya vositalari bilan jixozlangan xona
Monitoring va baholash		Aqliy hujum, savol-javob, test

II. TA’LIMNING TEXNOLOGIK XARITASI

Ta’lim shakli. Ish bosqichi	Faoliyat
	o‘qituvchiniki	talabalarniki
Ma’ruza: tayyorgarlik bosqichi
1-bosqich. O‘quv mashg‘ulotiga kirish(20 daq)	1.1. Talabalarning darsga davomati nazorat qilinadi (yo‘qlama qilish) (10 daq) 1.2. O‘tilgan dars mavzusi bo‘yicha talabalar tomonidan tushunilmagan savollarga o‘qituvchi tomonidan javob berilishi (10 daq)	Tinglaydilar, savol beradi, eshitadi, yozib oladilar
2-bosqich. Asosiy bosqich (100 daq)	2. Talabalar bilimini nazorati 2.1. O‘tilgan mashg‘ulot mavzusi (savollar bo‘yicha) og‘zaki so‘raladi (20 daq). 2.2. Talabalar bilimini interaktiv usulda nazorat qilish (20 daq). 2.3. Laboratoriya – amaliy ishlarini kichik guruhlarda talabalar tomonidan bajariladi (40 daq). Kichik tanaffus (10 daq). 2.4. Talabalar mavzu bo‘yicha albomga rasm chizishi (20 daq).	2.1. O‘ylaydi, javob beradi 2.2. Javob beradi va to‘g‘ri javobni eshitadi 2.3.O‘ylaydi, bajaradi, muhokama qiladi, yozadi 2.4. Eslab qoladi chizadi
3-bosqich. YAkuniy (40 daq)	Talabalarni amaliy mashg‘ulotni o‘zlashtirilganini baxolash va xujjatlarni to‘ldirish. A) o‘quv jurnali B) Talabalarni konspekti V) Talabalarni albomi O‘qituvchi mavzugch yakun yasaydi va talabalar etiborini asosiy masalalarga qaratadi. Faool ishtirok etgan talabalar rag‘batlantiriladi. (20 daq) 3.2. Uyga vazifa beriladi. Kelgusi bo‘ladigan mashg‘ulotni tushuntirib beradi.	3.1. Eshitadi, aniqlashtiradi 3.2. Uyga beriladigan vazifani yozib oladi. Sxema va jadvallar mazmunini muxokama qiladi. Savollar berib asosiy joylarini yozib oladi.

2-MAVZU	To‘qimalar tuzilishi, xossalari va vazifasi.
TA’LIMNING TEXNOLOGIK MODELI
O‘quv soati: 4 soat	talabalar soni: 10-12 ta
O‘quv mashg‘uloti shakli	Bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish bo‘yicha laboratoriya mashg‘ulot
Laboratoriya mashg‘ulo-tining rejasi	Jadval va mulyajlar bilan dars olib boriladi.
O‘kuv mashg‘ulotining maqsadi: To‘qimalarni mikroskopda ko‘rish.
Pedagogik vazifalar: Mikroskopda to‘qima mikropreparatlarini ko‘radi. Jadvallar va sinaps bilan tanishadi.		O‘quv faoliyatining natijalari: talabalar biladilar: Fiziologiya laboratoriyasining tuzilishini jixozlanishi va u erda ishlash qoidalarini o‘rganadi. Ishni tugallagan talaba ish natijalarini to‘g‘riligini o‘qituvchidan tekshirib bilgach ish daftariga xulosa yozadi.
Ta’lim usullari		Laboratoriya mashg‘uloti, tezkor so‘rov, aqliy hujum, munozara.
Ta’lim vositalari		Darslik, ma’ruza matni, o‘quv qo‘llanmalar, laboratoriya jixozlari, idishlar, bo‘yoqlar, reaktivlar, ko‘rgazmali materiallar, qog‘oz
O‘qitish shakllari		Ommaviy, jamoaviy
O‘qitish shart-sharoiti		Maxsus laboratoriya vositalari bilan jixozlangan xona
Monitoring va baholash		Aqliy hujum, savol-javob, test