Farg’ona tumanidagi Umumiy o’rta ta’lim maktab 7- sinf o’quvchilari uchun

56-Mavzu: Eng muhim tuzlarning ishlatilishi.
1. Inson organizimini umumiy massasini necha % ni turli xildagi tuzlar tashkil qiladi? J: 5,5%
2. Osh tuzi (NaCl) qanday maqsadlarda ishlatiladi? J: Osh tuzi sanoatda xlor, ishqor, natriy metali olishda, tibbiyotda fiziologik eritma tayyorlashda ishlatiladi.
3. Osh tuzi va Silvinit (NaCl∙KCl) qaysi konlarda qazib olinadi? J: Хo‘jaikon, Тubokat, Borsakelmas, Boybichakon, Oqqal’a konlaridan qazib olinadi.
4. Kalsiy karbonat (marmar, ohaktosh, bo‘r) CaCO₃ qaysi konlarda qazib olinadi? J: Nurota va G‘ozg‘on konlarida uchraydi.
5. Kalsiy karbonat qanday maqsadlarda ishlatiladi? J: Qurilish binolarini bezash maqsadida marmardan eng ko‘p foydalaniladi.
6. Ammoniy nitrat NH₄NO₃ (Ammoniyli selitra) qayerda ishlab chiqariladi? J: Farg‘ona azotli o‘g‘itlar korxonasida sun’iy tarzda ishlab chiqariladi.
7. Ammoniy nitrat qanday maqsadlarda ishlatiladi? J: Sanoatda turli metallar va boshqa tuzlarni olishda ham tuzlardan keng foydalaniladi. Masalan, temirning sulfidli tuzlaridan cho‘yan va po‘lat olinadi.
8. Kalsiy karbonatdan foydalanib qanday moddalar hosil qila olasiz? J: 1) CaCO₃→CaO+CO₂
2)CaCO₃+CO₂+H₂O=Ca(HCO₃)₂ va boshqa karbonatli, gidrokarbonatli birikmalar olish olish mumkin.
9. FeSO₄ dan temir, Fe(II)-oksid, temir(II)-gidroksid vat emir(II)-xlorid hosil qilish reaksiya tenglamalarini yozing? J: 1) 3FeSO₄+2Al=3Fe+Al₂(SO₄)₃ 2) 2Fe+O₂=2FeO 3) FeO+H₂O=Fe(OH)₂ 4)Fe(OH)₂+2HCl=FeCl₂+2H₂O
10. Tibbiyotda “issiq emlama” deb ataluvchi dori vositasi tayyorlanadigan tuzni (CaCl₂) ohaktoshdan va boshqa manbalardan qanday olish mumkin? J: 1) CaCO₃→CaO+CO₂ 2) CaO+2HCl=CaCl₂+H₂O
11. Kalsiyli selitra olish usullaridan biri suyultirilgan nitrat kislotani ohaktosh bilan neytralashdan iborat. Bunda sodir bo’ladigan reaksiya tenglamalarini yozing. J: CaCO₃+2HNO₃=Ca(NO₃)₂+H₂O+CO₂↑
12. Ichimlik sodasini formulasini ko’rsating? J: NaHCO₃
13. Suvsizlantirilgan sodani formulasini ko’rsating? J: Na₂CO₃
14. Bo’r, marmar, ohaktoshni formulasini ko’rsating? J: CaCO₃
15. Potashni formulasini ko’rsating? J: K₂CO₃
16. Lyapsni formulasini ko’rsating? J:AgNO₃