Fanning laboratoriya mashg‘ulotlari mazmuni. Laboratoriya ishi №1 qurilish materiallarining haqiqiy zichligini va o’rtacha zichligin aniqlash

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar: 4x4x16 sm o‘lchamli namuna, MII-100, Gidravlik press.
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.

Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 16
MAYDA TO’LDIRUVCHILAR TARKIBIDAGI CHANG VA LOY MIQDORINI, SUV SHIMUVCHANLIGINI VA NAMLIGINI ANIQLASH
1-Ish. Mayda to’ldiruvchilar tarkibidagi chang miqdorini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda mayda to’ldiruvchilarning tarkibidagi chang miqdorini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi. Qumdagi changsimon zarralar, gil va loyqa zarralari zararli aralashma hisoblanadi. Ular qum donalarini qoplab olgan bo‘ladi, ularning sementtosh bilan tishlashuviga xalaqit beradi, bundan tashqari beton qorishmasining suvga talabini oshiradi, betonning mustahkamligini va sovuqqa bardoshliligini pasaytiradi.
Qumdagi bunday aralashmalarning umumiy miqdorini qumni suvda ivitish yo‘li bilan aniqlanadi. Qum ivitilganida mazkur aralashmalar (0,05 mm dan maydaroq zarralar) qum zarralaridan ko‘ra sekinroq cho‘kadi, shu tufayli ularni qumdan osonlikcha ajratib olish mumkin.
Qumdagi changsimon zarralarni ajratib olish tartibi quyidagicha, massasi o‘zgarmaydigan bo‘lguncha quritilgan va elangan (g‘alvir ko‘zlarining diametri 5 mm) namunadan tarozida 1000 g tortib olinib, idishga solinadi va ustiga suv quyiladi. Suv sathi qum qatlami yuzidan taxminan 200 mm yuqori bo‘lishi lozim. Qum 2 soat ivitib qo‘yiladi, uni davriy ravishda shisha tayoqcha bilan aralashtirib turiladi, 2 soatdan keyin qum jadal qorishtirilib, so‘ngra 2 minutcha tindiriladi, loyqa suv idishning pastki qismidagi ikki teshikdan boshqa idishga bo‘shatib olinadi, bunda qum tepasida qolgan suvning sathi 30 mm dan pasayib ketmasligi lozim. Bo‘shatib olingan suv o‘rniga idishga ilgarigi sathga etkazib toza suv quyiladi, qum yana shisha tayoqcha bilan qorishtirilib, 2 minutcha tindirib qo‘yiladi va loyqa suv yuqorida aytilganidek, yana bo‘shatib olinadi. Idishdan tip-tiniq suv tusha boshlaguncha qum shu tariqa yuvilaveradi. YUvilgan namuna to massasi o‘zgarmaydigan bo‘lguncha quritiladi va zararli aralashmalarining umumiy miqdori 0,1% gacha aniqlikda formula yordamida hxisoblab chiqariladi. Natija jadvalga yoziladi

№	Quruq holdagi qumning massasi, g			Aralashmalar miqdori, %
	yuvilishdan oldin	yuvilishdan so‘ng
1
2

Hisoblash formulasi:
Bu erda: - qumning idishda ivitilgandan oldingi massasi, g;
- qumning idishda ivitilgandan keyingi massasi, g.