Falsafa asoslari

Ilmiy induksiya

Ilmiy induksiyada bir sinfga mansub predmetlarda takrorlanuv- chi belgining mavjudlik sababi o‘rganiladi. To'liqsiz induksiya- ning bu turi hodisalarning sababini aniqlash va ularni ifoda etuv- chi qonunlarni ochishga qaratilgani uchun ham ilmiy induksiya deb ataladi.

Sababiy aloqadorlikni aniqlash ilmiy induktiv xulosa chiqa- rishda muhim ahamiyatga ega. Sababiy aloqadorlikni aniqlash va o‘rganishda quyidagilarga e'tibor berish zarur:

• 
  ikki hodisa o‘rtasidagi zaruriy aloqadorlik muayyan sharoit- da ularning biridan (sabab) ikkinchisini (oqibatni) keltirib chiqa- radi. Sabab-hodisaning yo‘qligi oqibat-hodisaning ham yuzaga chiqmasligini bildiradi;
  
• 
  sabab-oqibat munosabatlari umumiy xarakterga ega, olam- dagi hech bir hodisa sababsiz mavjud bo'lmaydi;
  
• 
  sabab va oqibat vaqtda ketma-ket keladi. Lekin, oldinma- ketin kelgan hodisalarning hammasi ham sababiy aloqadorlikda bo'lavermaydi;
  
• 
  sabab-oqibat munosabatlari bir ma’noli bo‘lib, muayyan sa- bab o‘ziga muvofiq keladigan muayyan oqibatni keltirib chiqaradi.
  

Sababiy aloqadorlik murakkab strukturaga ega. Xususan, sa- bab-hodisa turli xil sharoitlarda turli oqibatlarni keltirib chiqa- rishi yoki aksincha, bir oqibat turli sharoitlarda har xil sabablar ta’sirida paydo bo'lishi mumkin.

Sababiy aloqadorlikni aniqlashning bir qancha metodlari mav- jud bo‘lib, ular ilmiy induksiya metodlari deb yuritiladi. Bularga