F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

3.8. Havoning bakteriologik ifloslanganligini aniqlash usullari 
 
Havodagi mikroblar sonini aniqlash uchun bir nechta usullardan 
foydalanish mumkin: sedimentatsiya ya’ni cho‘ktirish, filtrlash, havo 
oqimining urilishiga asoslangan usul (Krotov usuli).  
Sedimentatsiya usulidan foydalanganda ovqatli muhitga ega bo‘lgan 
Petri kosachasi tekshirilish joyida 3 daqiqaga ochiq holda qoldiriladi, 
so‘ngra kosacha yopiladi, o‘giriladi va 24 soatga termostatga qo‘yiladi. 
Keyin kosachada unib chiqqan koloniyalar soni sanaladi. Bu usul 
yordamida 1m
3
 havo tarkibidagi mikroblarning sonini aniqlashga imkon 
bermaydi, shuning uchun bu usul yoki bu xona havosidagi mikrob-
larning dinamikada o‘zgarishini taqqoslab baholash uchun qo‘llanishi 
mumkin, masalan bir kun davomidagi o‘zgarishi; bu usulni qo‘llash 
uchun havo namunasini olish bir xil sharoitda bajarilishi kerak (bir xil 
ovqatli muhit, bir xil joyda va namuna olish vaqti bir xil bo‘lishi kerak). 
Filtrlash usuli havo tarkibida bo‘lishi mumkin bo‘lgan mikroblarni 
suyuq ovqatli muhitga olish, so‘ngra suyuq ovqatli muhitni qattiq ovqatli 
muhitga qayta ekish talab etiladi. Bu o‘z  o‘rnida tajriba o‘tkazish 
muddatini cho‘zilib ketishiga sabab bo‘lib va olingan natijalarning aniq 
bo‘lmasligi bilan bog‘liqdir.  

---

146 
 
Havoning mikrobli ifloslanishini aniqlashdagi eng yaxshi usul tek-
shiriluvchi havo oqimini ovqat muhit yuzasiga urilishiga asoslangan 
usuldir va bu maqsadda Krotov apparatidan foydalanish mumkin. 
Usulning mohiyati shundan iboratki tekshiriluvchi havo muhiti Krotov 
apparati yordamida uning qopqog‘idagi ponasimon teshik orqali so‘rila-
di va aylanib turuvchi usulda  o‘rnatilgan stolchadagi sterillangan ochiq 
ovqatli muhit yuzasiga uriladi. Havoni tortish belgilangan tezlikda 
amalga oshiriladi, bu esa tekshiriluvchi havoning hajmini aniqlashga 
imkon beradi. Keyin, mikroblar bilan bir xilda ekilgan petri kosachasini 
termostatga  37
0 
C  qo‘yiladi; 24 soatdan so‘ng kosachada unib chiqqan 
mikrob koloniyalari sanaladi va so‘rilgan havo hajmini hisobga olib, 
1m
3
 havoga qayta sanaladi.  
X=a 
*
100/b 
bu yerda: 
x – mikrob soni1 m
3 
(1000l) havoda 
a – koloniyalar soni (1000l) 
b –so‘rilgan havo litrda 
Mikroorganizmlarning turini aniqlash lozim bo‘lganda yuqoridagi 
usullardan biri tanlanishi mumkin. 
 
                    A                         B                                           C 
3.8.1-rasm. A- Krotov apparati. 1-reometr, 2-ponasimon teshik, 3-petri;