Etnologiya uzb


Mustaqil wrganish uchun mavzular



Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/86
Sana28.06.2022
Hajmi0,82 Mb.
#712423
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   86
Mustaqil wrganish uchun mavzular 
1.Etnologiya fanining paydo bulishi tarixi? 
2. Evolyutsionizm nazariyasi va uning tadqiqotchilari? 
3. Rus etnologiya maktabining paydo bulishi? 
 



6-Ilova
O’zini-o’zi nazorat qilish uchun savollar: 
1. Keyingi davrda Etnografiya fanini uz asarlari bilan boyitib zamonaviy dolzarb 
muammolarni har qilishda uzlarining muayyan hissalarini qushgan etnograflardan kimlarni 
bilasiz? 
2. S.P.Tolstov bilan birga ishlagan atoqli tadqiqotchilardan kimlarni bilasiz
3. «Jahon xaritalari» eki «Ma`mun dune xaritasi» nomi bilan mashhur bo’lgan olim
êèì

 
REJA: 
1. Fanning mohiyati va kwpqirrali ijtimoiy gumanitar fan sifatida uning tadqiqot ob`ekti.
2. Etnologiyaning turli yondosh fanlar bilan aloqalari. 
3. Etnologiyani davrlashtirish. Xalqona etnografik tushunchalar va ularning ibtidoiy 
jamiyatda tutgan wrni. 
4. Qadimgi va wrta asrlarga oid etnografik materiallar. Buyuk geografik kashfiyotlar 
jarayonida etnografik materiallarni yig`ilishi. 
 
Jahon aholisi- XXI asrga kelib olti milliardga kwpaydi. Swnggi bir asr davomida er 
kurrasidagi xalqlar son jihatdan kwpayibgina qolmay, ularning tuzilishi, turmush tarzi va ma`naviy 
dunyosi ham tubdan wzgarishga yuz tutdi. Ona tabiat naqadar rang-barang va xilma-xil bwlsa, er 
yuzida yashovchi aholining etnik qiyofasi ham shu qadar rang-barang, turli-tumandir. Statistik 
ma`lumotlarga kwra, wtgan asr oxirlarida jahonda ikki mingdan ortiq xalqlar va elatlar yashagan.
XX asr iqtisodiy-ijtimoiy buhronlar, ekologik, etnik muammolar asri bwldi. Bu muammolar 
wz-wzidan XXI asrga ham kwchib wtdi. Shunday ekan bunday vaziyatda yoshlarning ongi va 
bilimini, jamiyatni boshqarishga aloqasi bor barcha shaxslarning tasavvurlarini etnologik 
ma`lumotlar bilan boyitish zaruriyati muhim ahamiyat kasb etadi.
Etnolog olimlarning juda kwp ilmiy tadqiqotlari shuni kwrsatadiki, insoniyot tarixining 
iqtisodiy davrlardan hozirgi kunlargacha bosib wtilgan barcha pogonalarida kishilar wzligini 
anglashga, an`anaviy turmush tarzi, urf-odat va ma`naviyatini tushunib olishga, ayniqsa, qwshni 
elatlarning etnik xususiyatlari va hayotini bilishga doimo extiyoj sezib kelganlar. Bunday ehtiyoj 
tufayli ming yillar davomida twplangan turli elatlar twg`risidagi boy ma`lumotlar davlatlararo 
munosabatlarni twg`ri ywlga qwyishga, tinchlik sari ywnalishga yordam berib kelmoqda.
Jahondagi mamlakatlarning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy jihatdan notekis rivojlanishi 
natijasida ayrim xalq va elatlarning hanuzgacha qoloq ibtidoiy tuzumda, ba`zilari esa wrta asrlar 
davri madaniyati darajasida qolganligi ma`lum. Bunday elat va etnik guruhlar Avstraliya, Afrika, 
Markaziy Amerika va Osiyoning ba`zi erlarida hozirgacha saqlanib qolgan. Ular juda kam 
bwlsalar-da, ammo iqtidoiy urug`-qabilachilik tuzum qonun-qoidalari, urf-odat va marosimlari, 
patriarxal turmush tarzi an`analariga haligacha amal qilib kelmoqdalar. 
Asli kwpchilik xalq va elatlar etnos sifatida quldorlik jamiyati davralaridan tili yaqin bwlgan 
bir necha urug`-qabilalarning birikishi, wzaro urushlar va kwchishlar (migratsiya) tufayli aralashib 
ketishi natijasida shakllana boshlagan. Odatda etnoslar iqtisodiy, maishiy va madaniy jihatdan eng 
kuchli va rivojlangan kwp sonli elatlar doirasida muayyan ma`muriy, hududiy va til imumiyligi 
zaminida paydo bwlishgan. Ular kwpincha tiliga qarab ayrim xalq nomi bilan tanilgan. 
Aytish joizki, hozirgi siyosiy va ilmiy atamalarning kwpi ikki-ikki yarim ming yillar 
muqaddam Yunonistonda paydo bwlgan. Jumladan, hozir kwp ishlatiladigan «demokratiya» yoki 
«demografiya» swzlari qadimgi grek (yunon) tilidan olingan bwlib, uning negizgi «demos», ya`ni 
tub ma`noda «xalq» degan swz tashkil etadi. Shu ma`noda, ilk jamiyat asosini tashkil qiluvchi xalq 
tushunchasini ifodalovchi yana bir atama – «etnos» ham ishlatiladigan. Masalan, «demografiya» 
fani jahon yoki ayrim mamlakat aholisining soni, joylashuvi, tug`ilishi va wlimi, ijtimoiy-jinsiy va 
yosh tuzilishini, tabiiy wsish va kwchish (migratsiya) jarayonini wrganadi. Lekin, jahondagi xalq 
va elatlar wz tili, kelib-chiqishi va joylashuvi, moddiy va ma`naviy madaniyati, an`naviy xwjaligi, 



maishiy turmushi va xarakteri, milliy psixologiyasi va psixologiyasi va urf-odatlari bilan ham bir-
biridan ajralib turadilar. Xalqlarning wzaro tafovuti, umumiyligi yoki wxshashligini, ularning 
wziga xosligi va xususiyatlarini jiddiy wrganishni maxsus fan sohasi «Etnologiya» va «Etnologiya» 
nomi bilan XIX asr wrtalarida iste`molga kirdi. 

Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish