Elektrotexnika materiallari

2.23. O’simlik moylari 
O’simlik moylari turli o’simlik urug’laridan olinadi. Elektr texnikada 
yorug’lik, issiqlik, kislorod va boshqa ta’sirlar ostida qotadigan o’simlik moylari 
katta ahamiyatga egadir. Biror-bir mato yoki qattiq jism yuzasiga yupqa surtilgan 
moyning qurishi natijasida qattiq yaltiroq va jismga yaxshi birikkan qoplama hosil 
bo’ladi.
100
Moylarni quritish tezligi haroratini oshirish, yorug’lik ta’sir ettirish yoki 
biror turdagi katalizator (sikkativ) qo’shish orqali amalga oshiriladi. Quriydigan 
moylar kimyoviy tarkibi bo’yicha glitserin efiri va organik kislotalardan tashkil 
topadi. Eng keng tarqalgan quriydigan moylarga zig’ir va tung moyi misol bo’ladi. 
Zig’ir moyining zichligi 930 kg/m
3
, qotish harorati -20 
0
C
ga teng. Tung moyi 
zaqrarli bo’lib, zichligi 940 kg/m
3
, qotish harorati -5 
0
C. 
U o’zining tez qotishi va nam yutmaydigan ancha qalin qatlam hosil qilishi 
bilan ajralib turadi. Ushbu moylar elektr texnikada, asosan, lok loklangan 
gazmollar tayyorlashda va yog’och materiallarni shimdirishda ishlatiladi. 
Kanakunjut moyi
ham o’simlik urug’idan olinib, uning zichligi 950- 970 
kg/m
3
, qotish harorati -10 

- 18
0
C, dielektrik xossalari: 

r
= 4,0-4,5; tg

= 0,01-
99
Callister,William D., Materials science and engineering: an introduction, 7th ed.p.cm/ - Printed in the United 
States of America/ John Wiley & Sons, Inc.- 2007. 188-bet. 
100
T.K. Basak. Electrical engineering materials. New Age Intenational, Nil edition. USA, 2009. 91-bet 

---

134 
0,03; E
m
=15-20 MV/m. Bu moy etil spirtida eriydi. Undan qog’ozli 
kondensatorlarni shimdirishda foydalaniladi.