Elektr energetikasi

. ISHNI BAJARISH TARTIBI.

U l a n i sh s x ye m a s i. Generatorni aylantiruvchi dvigatel sifatida sxemada (4.1-rasm) parallel qo’zg’atishli o’zgarmas tok dvigateli kullangan. Bu dvigatelning ishga tushirish va aylanish chastotasini rostlash tartibi ishda keltirilgan. O’zgarmas tok generatori mustakil qo’zg’atishli, yahni uning qo’zg’atish cho’lg’ami KCH yakor cho’lg’ami bilan elektrik ulanmagan bo’lib, potentsiometr R_p orqali o’zgarmas tok manbaiga ulangan. 4.5-rasmdagi sxema yig’ilib, o’qituvchi tekshirgandan so’ng, rubilg’nik R1 ni ulab aylantiruvchi dvigatel ishga tushiriladi. Dvigatelni ishga tushirishda R2 va R3 rubilg’niklar ulanmagan bo’lishlari shart. So’ngra generatorning aylanish chastotasini nominalga tenglashtirib, rubilg’nik R3 ulanadi va potentsiometr R_pk yordamida generatorning chiqish klemmalarida nominal kuchlanish xosil kiladigan qo’zg’atish tokini generatorning qo’zg’atish cho’lg’amiga beriladi. SHundan keyin R2 ulanadi va generatorning yuklamasini o’zgartirish imkoniyat-larini tekshiriladi.

SHu usulda salt ishlash xarakteristikasining usuvchi (magnitlovchi) shoxobchasi chiziladi. Xarakteristikaning usuvchi shoxobchasini ko’rishda qo’zg’atish tokini faqat o’sish tomonga o’zgartirish kerak.  SHundan keyin potentsiometr yordamida qo’zg’atish tokini I_k = 0 gacha kamaytiriladi va volg’tmetr U va ampermetr A₂ larning ko’rsatmalari aniqlanib jadvalga kiritiladi. SHu usulda salt ishlash xarakteristikasini kamayuvchi (magnitsizlantiruvchi) shoxobchasini ko’rish uchun kerak bo’lgan mahlumotlar aniqlanadi. Xarakteristikaning bu kismini ko’rishda qo’zg’atish tokini faqat kamaytirish lozim. Xarakteristikaning ikkala shoxobchasi chizilgandan so’ng ularning orasidan utgan o’rta chiziq generatorning salt ishlash xarakteristikasi deb ataladi (4.1a-rasm). SHundan keyin salt ishlash xarakteristi-kalariga urinma chiziq o’tkaziladi, nominal kuchlanishga (E₀ = U_1nom) mos keluvchi a nuqtadan esa (4.1, b - rasm) to’g’ri abstsissa o’qiga parallel chiziq o’tkaziladi. Magnit tuyinish koeffitsienti

 (4.1)