§ 3. Электрофильтлар 251. Электрофильтрларни эксплуатация қилишда қуйидагилар ман қилинади:
иш раҳбарининг алоҳида кўрсатмаси бўйича нарядда қайд этилганддан ташқари ҳолларда, одамлар электрофильтр ичида бўлганда чанг қоқиш механизмини улаб ёқиш;
электрофильтрнинг бункер ва секцияларида бараварига бир вақтда таъмирлаш ишларини олиб бориш;
таъминот агрегатларининг блокировкалари носоз бўлганда, электрофильтрнинг секция тешиклари изолятор катакларини ва люкларини ёпувчи зулфинлар носозлигида ёки бўлмаганида электрофильтрларга ва уни уловчи кабелларга кучланиш бериш.
252. Электрофильтрнинг ҳар қандай секциясида (электр майдонида), заҳирадаги шинада, секцияларни электроэнергия билан таъминловчи ҳар қандай кабелларда (электр майдонида) ишлар олиб борилганда барча таъминловчи агрегатлар ва барча секция кабеллари (электр майдони) электр тармоғидан ўчирилиши ва ерга уланиши шарт.
253. Электрофильтр секцияларида одамлар ишлашига ижозат беришдан олдин секциялар шамоллатилиши ва бункердаги кул олиб ташланиши шарт. Ҳаво ҳарорати эса 33 0С дан ошмаслиги зарур.
254. Электрофильтр ўчирилгандан кейин ундан ва уни электр энергияси билан таъминловчи кабеллардан, электроагрегатларни ерга улаш йўли билан, электростатистик заряд олиниши зарур. Электрофильтрнинг ерга уланмаган қисмларига тегиш ман қилинади.
255. Электр станцияларида кул ушлайдиган ускуналарнинг хусусиятларини эътиборга олган ҳолда, электрофильтрларга хизмат кўpсатиш бўйича маҳаллий йўpиқнома тузилиши керак. Йўpиқномада цехлар ўртасидаги хизмат кўpсатиш чегараларини тақсимланишини эътиборга олган ҳолда, электрофильтрларда ишлаш учун наряд ва ишлашга рухсат бериш тартиби белгилаб қўйилиши шарт. Йўриқномани тузишда мазкур Қоидалар ва «Электр станцияси ва иссиқлик тармоқларининг механик ускуналарини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидалари”нинг талаблари ҳисобга олиниши керак.
XIII боб. Аккумулятор батареялари 256. Аккумулятор батареяси жойлашган хона ҳар доим қулфланган бўлиши керак. Ушбу хонана кўздан кечирувчи ва унда ишловчи шахсларга калит умумий тартибга мувофиқ берилади.
257. Аккумулятор хонасида чекиш, у ерга олов билан кириш, учқун чиқиши мумкин бўлган электр иситиш асбоблари, аппарат ва инструментлардан фойдаланиш ман қилинади (мазкур Қоидаларнинг 266-банди бундан истисно).
Аккумулятор хонасининг эшикларида «Аккумулятор хонаси», «Ёнғиндан хавфли», «Чекиш ман қилинади» деган плакатлар ёзилиши ёки давлат стандартларига мувофиқ очиқ оловдан фойдаланишни ва чекишни ман қилувчи хавфсизлик белгилари осиб қўйилиши керак.
258. Узлуксиз шамоллатиш қурилмаси бўлган аккумулятор хонасида, шамоллатиш қурилмаси зарядлаш олдидан ёқилиши ва зарядлаш тамом бўлгандан кейин камида 1,5 соат ўтгандан кейин хосил бўлган газ тўла чиқариб юборилганидан сўнг ўчирилиши шарт.
259. Ҳар бир аккумулятор хонасида қуйидагилар бўлиши зарур:
электролит тайёрлаш ва уни идишларга қуйишга мўлжалланган 1,5-2 литр ҳажмли тумшуғи ва банди бўлган шиша ёки чинни идишча (ёки обдаста);
кислотали батарея учун ичимлик содасининг нейтраллаштирувчи эртимаси ва ишқорли батерея учун бор кислотаси ёки сирка эссенцияси бўлиши шарт.
260. Ичида электролит, дистилланган сув ва нейтраллаштирувчи эритмаси бўлган, барча идишларда суюқлик номини кўрсатувчи ёзув бўлиши шарт.
261. Кислота оғзи зич ёпиладиган тиқин билан беркитилган шиша идишларда сақланиши ва суюқлик номи ёзилган ёрлиқ билан таъминланган бўлиши зарур. Батареяларни эксплуатация қилишга мўлжалланган, ичида кислота бўлган идишлар ва бўш идишлар аккумулятор батареясига тегишли алоҳида хонада сақланиши зарур. Идишлар полда махсус саватчага ёки ёғоч қутиларга солиб сақланши керак.
262. Кислота, ишқор ва қўрғошин билан боғлиқ ишларни махсус ўқитилган одамлар бажариши керак.
263. Ичида кислота ва ишқор бўлган шиша идишларни икки ишчи ташиши керак. Шиша идишлар саватчаси билан биргаликда дастакли махсус ёғоч қутиларда ёки ўртасида чуқурчаси бор, атрофи ёғоч катак билан ўралган ва шиша идиш 2/3 қисмигача жойлашиши зарур бўлган махсус замбилда ташилиши керак.
264. Электролит тайёрлашда кислотани, ичида дистилланган суви бўлган иссиқка чидамли ёки чини идишга аста-секин (эритманинг тез қизишини олдини олиш мақсадида ) жилдиратиб қуйиш керак. Бунда электролитни таёқча ёки шиша қувур ёки кислотага чидамли пластмасса қорғич билан мунтазам аралаштириб туриш керак.
Кислотага сув қуйиб электролит тайёрлаш ман қилинади. Тайёр электролитга сув қуйиш мумкин.
265. Кислота ва ишқор билан ишлаганда (кислота учун дағал жун матодан ва ишқор учун пахтадан тайёрланган) костюм, резинали этик (шим остидан) ёки калиш, резина фартук, ҳимоя кўзойнаги ва резинали қўлқопларни кийиш зарур.
Ўювчи ишқорларнинг бўлакларини олдин қоп-қанорга ўраб, махсус ажратилган жойларда майдалаш лозим.
266. Аккумулятор хоналарида пластиналарни кавшарлаш ишларини қуйидаги ҳолларда бажаришга рухсат берилади:
зарядлаш тугашидан 2 соатдан ортиқ вақт ўтгандан кейин рухсат берилади. Доимий зарядланиш тартибида ишловчи батареялар, кавшарлаш ишларини бошлашдан 2 соат илгари зарядсизлантириш (разрядлаш) тартибига ўтказилиши шарт;
иш бошлашдан олдин хона 2 соат мабойнида шамоллатилиши зарур;
кавшарлаш пайтида хона тўхтовсиз шамоллатиб турилиши шарт;
кавшарланаётган жой бошқа батареялардан ўтга чидамли шчитлар билан тўсилиши керак;
қўрғошин ёки унинг бирикмалари таъсиридан заҳарланишнинг олдини олиш учун махсус эҳтиёт чоралари кўрилиши ва аккумулятор батареяларини эксплуатация қилиш ва таъмирлаш йўриқномасига мувофиқ ишлаш тартиби белгиланиши керак;
ишлар наряд бўйича бажарилиши зарур.