Ekonometrika amaliy mashg‘ulot I. Habibullayev, A. Jumayev

 
Yechish 
1. Mavsumiy  komponentalarning  bir  davr  ichidagi  qiymatlari 
yig‗indisi  (vaqtli  qatorlar  additiv  modelini  tuzish  metodikasiga  asosan) 

---

112 
 
nolga  teng  bo‗lishi  kerak.  Bundan  kelib  chiqib  dekabr  oyi  uchun 
mavsumiy komponentaning qiymati quyidagiga teng: 
 
2.  Additiv  modelda 
Y
t
  vaqtli  qator  darajasining  prognoz  qiymati 
T
t
 
-trend  qiymati  va 
S
t
  -mavsumiy  komponentaning  mos  qiymatlari 
yig‗indisiga teng. 
Keyingi  yilning  birinchi  choragida  qayd  etilgan  nikohlar  soni 
yanvar  –
Y
37
  ,  fevral  -
Y
38 
va  mart  -
Y
39 
oylaridagi  nikohlar  soni 
yig‗indisidan iborat. 
Trend  qiymatlarini  hisoblash  uchun  masala  shartida  ko‗rsatilgan 
trend tenglamasidan foydalanamiz: 
 
. 
. 
 
. 
 
Mavsumiy komponentalarning mos qiymatlari: 
 
S
1
 = -1 – yanvar; 
S
2
 =  2 – fevral; 
S
3
 = -0,5 – mart. 
 
Shunday qilib: 
 
 
 
 
 
Keyingi  yilning  birinchi  choragida  qayd  etilgan  nikohlar  soni: 
2,61+5,64+3,17=11,42 ming kishini tashkil etadi. 

---

113