Ekonometrika amaliy mashg‘ulot I. Habibullayev, A. Jumayev

3-misol. 
Qo‗y  go‗shti(
y
)ga  talabni  uning  narxi(
x
1
)ga  va  mol  go‗shti 
narxi(
x
2
)ga  bog‗liqligi  yshbu 
 
tenglama bilan ifodalangan. 
 
Topshiriq:
 
1. Berilan tenglamani oddiy shaklga keltiring. 
2. Agar 
x
1 
oldidagi 
b
1
 parametr uchun 
t
 – kriteriy 0,827, 
x
2
 oldidagi 
b
2
  parametr  uchun  esa  -1,015  ma‘lum  bo‗lsa,  berilgan  tenglama 
parametrlarini ahamiyatli ekanligini baholang. 
 
Yechish 
1. Berilgan  ko‗p  omilli  regressiya  tenglamasini  ikki  tomonlama 
potentsirlab oddiy shaklda yozamiz: 
 
   
   yoki    
 
 
Darajali  funktsiyalarda 
b
1
  va 
b
2
  regressiya  koeffitsiyentlari 
y
 
natijaning 
x
1 
va 
x
2 
larga nisbatan elastiklik koeffitsiyentlariga teng. 
 
 
 
Qo‗y  go‗shtiga  talab  mol  go‗shti  bahosi  bilan  yuqori  bog‗lanishda, 
mol go‗shtining narxi 1%ga ko‗tarilganda qo‗y go‗shtiga talab 2,83%ga 
oshmoqda. Qo‗y go‗shtiga talabning uning bahosiga bog‗lanishi teskari, 
ya‘ni  narxning  1%ga  o‗zgarishi  talabni  0,21%ga  kamayishiga  olib 
kelmoqda. 
2.
 t – 
kriteriyning jadval qiymati α = 0,05 bo‗lganda odatda erkinlik 
darajasiga  bog‗liq  ravishda  2-3  oralig‗ida  yotadi.  Ushbu  misolda 
.  Bu  natija 
t 
–  kriteriysining  qiymatlari  ancha 
kichik  bo‗lib,  bog‗lanish  tabiati  tasodifiyligi,  tenglamani  statistik 

---

68 
 
ahamiyatli  emasligi  haqidagi  dalolatni  beradi.  Shuning  uchun  tuzilgan 
tenglamani prognoz uchun qo‗llashga tavsiya etilmaydi.