"Dushpan pirogi" Derek Munson

2-tolıq túsinikke iye bolıw: Juwapta Tomda Jeremy jaqsı pikir qaldırǵanı, ol Jeremy menen waqıt ótkeriwden zawıqlanıwı Jeremydıń Tom kútkenindey jaman emesligi yáki ol menen doslasıwı bildiriledi.
Mısalı: dushpanı menen birge bolıw zawıq baǵıshlawı.
Ol haqıyqattanda Jeremy menen zawıqlandı.
Jeremy jaqsı edi.
Olar dos bolıp qaldı.

10.	C
11.	A
12.	A
13.	D
14.	Ne ushın Tomnıń ákesi dushpan pirogın tayarlap bergenin túsindirip beriń. 2-tolıq túsinikke iye bolıw: Juwap Tomnıń ákesi dushpan pirogın Tom hám Jeremydiń dos bolıwı ushın rejelestirgenligin ańlatadı. Mısalı: olardı dushpan emes bálki dos bolıwǵa shaqırıw ushın. Olar dos bolıwın qálegen edi. Olardı birge oynawǵa hám doslasıwǵa shaqırdı. Tom menen Jeremydiń birge oynawı, olar arasındaǵı jaqsı múnasibetti jolǵa qoyıwdıń qolay usılı edi.
15.	Tomnıń ákesi qanday adam edi? Mısal keltiriń. 2-tolıq túsinikke iye bolıw: juwap Tomnıń ákesinde sáwlelenetuǵın ózgesheliklerdiń tiykarǵı birewin (mısalı: paydalı, ǵamxor, jaqsı, hayyar, sırlı) ańlatadı. Buǵan qosımsha ákesiniń háreketleriniń birin keltiredi. Mısalı: ol balasına dos arttırıwǵa járdem beriw ushın ǵamxorlıq qılatuǵın edi. Ol balalardıń bir-birine jaǵınıwı ushın ádil jol taptı. Ol sır saqlaytuǵın adam edi. Tomdı dushpan pirogınıń ápiwayi pirog ekenligin biliwine jol qoymadı. Ol jaqsı edi, Tom hám Jeremydıń til tabısıwın qáledi. Tomnıń ákesi miyirman edi, ol balasınıń doslasıwı ushın reje oylap taptı. 1-derlik túsinikke iye bolıw: juwapta oqıwshı Tom ákesiniń bir ózgesheligi ańlatıladı. Mısalı: ol jaqsı adam edi; Ol jaqsı áke edi; Ol perzentine ǵamxorlıq qılatuǵın edi; Ol Tomǵa járdem beriwdi qáler edi. 0-juwap qabıl etilmeydi: haqıyqattan uzaq bolǵan basqa juwaplar.
16.	Bul gúrrińnen qanday sabaq alıw múmkin? 1-juwap qabıl qılınadı: oqıwshınıń juwabınan kimgedur múnásibetti ózgerttiriwge qarar qılmastan aldın, imkániyat beriw qanshellı áhmiyetli ekenligi túsiniledi. Mısalı: kimdidur bilmey turıp juwmaq shıǵarmaw. Eger imkániyat berilse dos bolıw múmkin. Dushpanıńız siziń dostıńızǵa aylanıwı múmkin. Dushpanıńızdı jaqtırıwǵa háreket etiń. Ol sizge dos bolıwı múmkin.

“ TAMDAǴÍ GÚLLER”

(Ingibord Sigurdardottir)

Men bilgen bir jası úlken kempir haqqında sizge aytıp bersem múmkin be? Negizinde, bul ájeptáwir hayal kúsh ǵayratqa tolı. Onıń negizgi atı – Gunniyona, biraq men onı Gunn apa dep atayman.

Ol biziń qalaǵa kóship kelemenge shekem, awılda jasaytuǵın edi. Onıń awıldaǵı úyi oyınshıq úyge uqsas edi. Onıń kishkene ǵana aynaları bar bolıp, tamında shópler ósip turar edi. Sonday-aq, tamında gúller de óser edi.
Gunn apa úyinde jalǵız jasar, biraq ol ózin jalǵız sezbes edi. Sebebi onıń basqa joldasları: sıyır, jeti tawıq, eki qoy hám pıshıǵı bar edi.
Kúnlerdiń birinde Gunn apa awırıp qaldı.
- Sizdiń keselligińiz qorqınıshlı emes, biraq qalaǵa kóship barıwıńız kerek. Bul jerde pútkilley jalǵız jasaw onshelli de tuwra emes. Mısalı, siz atızda jıǵılıp tústińiz hám ayaǵıńızdı sındırıp aldıńız, sıyırınız meni shaqırıp bere almaydı-ǵoy,-dedi shıpaker.
- Ózime ǵamxorlıq ete alaman, - dedi Gunn apa. Biraq keyin: “Bálkim qalada jasaw qızıqlılaw shıǵar”,-dep oylap qaldı.
- Yaqshı!-dedi ol birden, men qalaǵa kóship baraman!
Tez arada ol úyin satıp, biziń kóp qabatlı úyden kvartira satıp aldı.
Biraq ol óz haywanların ne qılıw múmkin edi?
Olardı ózi menen qalaǵa alıp kete almaydı-ǵoy, durıspa? Baxtına, qońsıları haywanlarǵa qarap turıwǵa razı boldı. Sonday bolsa da, Gunn apaǵa dosları-haywanlarınan ayrılıw júdá qıyın boldı. Bunı oylap, onıń keypiyati sonday túsip ketti, aqırında Robert dep atalǵan pıshıǵın ózi menen birge alıwǵa qarar etti.
Gunn apa hámme nárselerdi mashinaǵa jaylastırıp, kóz ashıp jumǵanǵa shekem óziniń jańa úyine qaray jolǵa tústi. Ol júdá tolqınlanar hám qalanı tezirek kóriwdi arzıw qılar edi.
Men de tolqınlanar edim, úyimiz tuwrısına kim kóship keliwin sabırsızlıq penen kúter edim. Bálkim, ol meniń menen birge oynaytuǵın bala shıǵar. Biraq ol Gunn apa bolıp shıqtı. Jaqsı, ne bolsa da onıń pıshıgı bar-ǵoy.
Óz úyin kórip shıqqan Gunn apa onshelli de quwanbadı. Aqırı bul júdá ájayip!-dedi ol.
- Diywalları júdá tegis hám appaq. Bul aynalarǵa qarap, olar júdá úlken! Keyin ol úndemey qaldı.
- Men úyime qaytaman!-dedi ol hám esik tárepke qaray júrdi. Ol birden qıshqırıp jiberdi, onıń pıshıǵı Robert aynadan sekirgen edi.
- Qáweterlenbeń, - dedim men tez de,-ol tek ǵana balkonǵa sekirdi. Qarań! Gunn apa balkonǵa júgirip shıqtı. Ol jerge jetip barǵanda bolsa, Robertti umıttı. Balkon júdá úlken bolıp, uzaqtan tawlar hám hátte teńizdiń bir bólegide kórinip turar edi. Gunn apa úylerdiń tamların kóriw ushın emes, bálkim tek tawlar hám aspandı kóriw ushın joqarıǵa qaradı. Tek usınnan keyin ǵana ol qalıwǵa qarar qıldı.
Biraq ertesi kúni oǵan buyımların jayǵastırıw ushın kómekke kelgenimde, ol ele qapa edi.
- Haywanlarıńız siz benen bolmaǵanı ushın qapasız ba? – qızıqtım men.
- Awa, men olardı saǵındım,-dep gúrsindi!
- Olay bolsa, ne ushın olardı alıp kelmeysiz?-dep soradım.
Gunn apa maǵan kóz qısıp, mıyıq tartıp qoydı.
Ertesi kúni onnan xabar alıw ushın kelgenimde, úyde heshkim joq edi. Gunn apa avtobusta awılǵa ketken eken.
Keshki payıt teksheden kelgen ǵoqoqlaǵan dawıstan oyanıp kettim. Bul ne bolıwı múmkin? Hee, awa! Tawıqlar! Itimál, olar liftte júrıwden qorqatuǵın shıǵar?
Erteńińe Gunn apaǵa tawıqlarǵa dán beriwge járdemlestim.
- Men ózimdi úyge qaytıp kelgendey sezip atırman,-dedi ol.
- Tawıqlarım átirapımda ǵoqoqlasadı, eger jaqsılap qarasań, men kórip turǵan tawlar - bul sol ózimniń atızımnıń qasındaǵı tawlar ekenin kóz aldıma keltiriwim múmkin. Biraq maǵan jer hám otlardıń iyisi jetispey atır. Tosattan, ol kózlerin úlken-úlken ashıp, boyın tik usladı. Gunn apa qanday da bir jańalıq oylap tapqan edi.
- Esit, - dedi ol-senińshe, eger tamda otlar ósse ájayip bolmas pa edi?
- Erteń dúkanǵa barıwımızǵa tuwra keledi, dep oylayman. Biz sonday qıldıq.

Úyge qaytqannan soń, Gunn apa úydiń tamına gazon bóleklerin jatqızdı. Ol abaylılıq penen gazon bóleklerin jayıp, túsip ketpewi ushın bekkem bayladı.

Áne endi Gunn apanıń kewili ádewir kóterildi. Ol qalada ózi ushın awıl kórinisine uqsas bir múyesh jarattı. Házir ol tamdaǵı atızın óziniń eski atızınday jaqsı kóredi. Tamda jáne gúllerde óspekte.
Gunn apa men tanıytuǵın adamlardıń heshqaysısına uqsamaydı. Ol hámme nárseni qıla aladı! Házir onı tek bir nárse qáweterlendirmekte. Liftke sıyırdı kirgiziwdi epley alarma eken?!