Dunyo tillari tizimida o‘zbek tilining tutgan o‘rni hozirgi kunda yer yuzida o‘n milliarddan ko‘proq

Тobe bo‘lakning hokim bo‘lakka bog‘lanish yo‘llari
Тobe bo‘lak hokim bo‘lak bilan kelishik, egalik, shaxs-son qo‘shim­chalari, ko‘makchilar va ohang yordamida bog‘lanadi.

Bunday bog‘lanish ikki xil sintaktik birlikni vujudga keltiradi:

a) gap;

b) so‘z birikmasi.

Shaxs-son qo‘shimchalari yordamidagi bog‘lanish gapni, qolgan vositalar yordamidagi bog‘lanish so‘z birikmasini hosil qiladi.

Solishtiring: Gul ochildi (shaxs-son, zamon qo‘shimchasi -di yordamida bog‘lanyapti) — gap. Gulning ochilishi (qaratqich va egalik qo‘shimchasi yordamida bog‘lanyapti) — so‘z birikmasi.

SO‘Z BIRIKMASI

Тobe bo‘lakning hokim bo‘lakka kelishik, egalik qo‘shimchalari, ko‘makchilar va tobelashtiruvchi ohang yordamida bog‘lanishi so‘z birikmasi deyiladi.

So‘z birikmasida doimo ikkita qism bo‘ladi. Ularning bittasi tobe, ikkinchisi esa hokim bo‘ladi. Тobe bo‘lak hokim bo‘lakka ma’lum bog‘lovchi vosita yordamida bog‘lanadi.

Тobe bo‘lakni hokim bo‘lakka bog‘lovchi vositaning qo‘shilish o‘rni ikki xil bo‘ladi: kelishik, ko‘makchi va ohang tobe qismga, egalik qo‘shimchasi esa hokim qismga qo‘shiladi. Bundan ko‘rinadiki, so‘z birikmasida tobe bo‘lak bilan hokim bo‘lakning joylashish o‘rni ham aniq bo‘ladi. Тobe bo‘lak oldin, hokim bo‘lak esa keyin keladi. Daftarning (tobe) varag`i (hokim)

Ba’zan gap bo`lagi tartibi o`zgarganda, tobe va hokim so`zning o`rni almashishi mumkin: vatanim (hokim so`z) manim (tobe so`z) kabi. Bunday hol ko`pincha she’riy nutqda bo`ladi.

Tobe so’z hokim so’zni to’ldirib, aniqlab, izohlab keladi. Turli turkum so’zlari hokim so’z vazifasida kela oladi: Ot: qizargan olma; son: gullarning ikkitasi; sifat: g’oyat qiziqarli; ravish: hammadan tez; fe’l: darsga kelmoq; olmosh: bolalarning hammasi

So’z birikmasi hokim so’zning qaysi so’z turkumi bilan ifodalanishiga qarab ikkiga bo’linadi: