Davlat budjeti daromadlarining mazmuni

qarzlaridan iborat. 
Miqdoriy jihatdan davlat budjetining daromadlari yaratilgan (ishlab chiqarilgan) yalpi ichki 
(milliy) mahsulotda (milliy daromadda) davlatning ulushini ko‘rsatadi. Ularning absolyut hajmi va 
salmog‘i mamlakatning yalpi ichki (milliy) mahsuloti (milliy daromadai)ning umumiy hajmi, u 
yoki bu davrda davlatning oldida turgan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, mudofaa va boshqa vazifalar 
bilan belgilanadi. Ana shularga muvofiq ravishda Davlat budjetida mablag‘larni konsentratsiya 
qilish (to‘plash, yig‘ish) miqdori va ularni undirishning shakl va usullari aniqlanadi. 
Budjet daromadlarini shakllantirish jarayonining quyidagi tamoyillarga asoslanishi 
maqsadga muvofiqdir
1
  (17-rasm). Ushbu tamoyillarning ayrimlarini mazmunini ko‘rib chiqadigan 
bo‘lsak, subyektlarga tegishli bo‘lgan mablag‘lar bir qismining Davlat budjetiga olinishi ularning 
                                     

 
 
 

mustaqil rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi kerak. Bu chegaradan oshib ketish 
subyektlarning mustaqilligini yo‘qotishga, kasodga uchrash hollarining vujudga kelishiga, ichki 
rezervlarni qidirib topishga va ishlab chiqarishning o‘sish sur’atlarini ta’minlashga intilish susayadi, 
xufyona iqtisodiyotning rivojlanishiga olib keladi; ma’lum bir xarajatlarni amalga oshirmasdan 
turib olingan barcha daromadlar subyektlarning ixtiyoriga qoldirilmasdan davlatning ixtiyoriga 
o‘tishi kerak. Bu tamoyilning ta’siri ostiga subyektlar ma’muriyatining noto‘g‘ri, noqonuniy 
harakati (masalan, davlat standartlarini  buzish va boshqalar) natijasida olingan daromadlar ham 
kiritilmog‘i lozim; subyektlar ixtiyoridan mablag‘larning budjetga olinishi ularning samarali 
faoliyat ko‘rsatishini rag‘batlantirishi kerak. Bu yerda qo‘yilgan vazifa faqatgina Davlat budjeti 
daromadlarini miqdoriy jihatdan ta’minlashemas, balki shu orqali korxonada faoliyat 
ko‘rsatayotgan mehnat jamoalarining manfaatlariga, ular faoliyatining sifat ko‘rsatkichlariga 
to‘lovlarning ta’sirchanligini kuchaytirishdir