Darsning texnologik xaritasi mavzu

YANGI DARSNING BAYONI

Nutq tovushlarini hosil qilishda ishtirok etadigan inson a'zolariga nutq a'zolari deyiladi.

Nutq a'zolariga o'pka, bo'g'iz, tovush paychalari, og'iz bo'shlig'i, til, lablar, tishlar va burun bo'shlig'i kiradi. Qaysi nutq a'zosi ishtirok etishiga ko'ra nutq tovushlari lab tovushlari (b, p, m, v, j), til oldi (t, I, s, z, d, sh, ch,j, dj, n, r), til o'rta (y), til orqa (g, k, ng), chuqurtil orqa tovushlari (q, g', x) va bo'g'iz (h) tovushi singari guruhlarga bo'linadi.

Nutq a'zolari:

1.O'pka.

2.Tog'aylar.

3.Un paychalari.

4.Bo'g'iz bo'shlig'i.

5.Og'iz bo'shlig'i.

6.Burun bo'shlig'i.

7.Til.

8.Lablar.

9.Tishlar.

MASHQLAR BAJARISH

352-mashq. Gaplarni daftaringizga ko'chirib yozing. Nutq tovushlarini hosil qilishda til qanday o'rin tutadi? Shu haqda bahslashing.

1. Til yugurigi boshga.

2. Til - qilichdan o'tkir.

3. Boshga balo nedan kelur? - Ikki enlik tildan kelur.

4. Fil kuchli, fildan ham til kuchli.

5. Baxtli qiladigan ham til, baxtsiz qiladigan ham til.

353-mashq. Tagiga chizilgan so'zlardagi tovushlarni hosil qilishda qaysi nutq a'zolari faol qatnashayotganini toping, ularga izoh bering.

Javohir darsga kelayotib, adashib qolgan bir cholni ko'rib qoldi. Chol undan manzilga yetkazib qo'yishni so'radi. Javohir cholga yordam berib, darsga kech qoldi. Aytinglar-chi, u to'g'ri ish qildimi? Shu haqda bahs yuriting.

354-mashq. She'riy parchalarni o'qing. To'qson yoshli boboning nima sababdan «hushtak chalib» gapirishini, bolaning esa r harfini ayta olmay, uning o'rniga у deyishini izohlang. Ularda qaysi nutq a'zolari yetarli emas?

To'qsonga yetdi bobom, Bir ukam bor, gapirsa,

Ishda ham javlon urar. Hamisha dakki yeydi.

Ammoki so'zlaganda Sababi r tovushin

«Hushtak chalib» yuborar, Ayta olmay у deydi.