D. Rikardoning nisbiy ustunlik nazariyasii



Download 239 Kb.
bet12/12
Sana25.03.2022
Hajmi239 Kb.
#508636
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
маърузалар

A. L’yuis o`z modelida ishchi kuchi zahirasi (rezerv) ni iqtisodiy o`sishning asosi sifatida ko`rib chiqadi. SHuning uchun uning fikricha, bu model “aholi zichligi yuqori, kapital taqchil, tabiiy resurslar esa cheklangan” davlatlar uchun qo`l keladi. Bunday mamlakatlarga A. L’yuis Hindiston, Pokiston, Misr va boshqalarni kiritadi. 
A. L’yuis o`z kontseptsiyasida erkin bozor g’oyasiga asoslanganligi tufayli, tahlil markaziga tadbirkor shaxsini qo`yadi. U bozorda mavjud ishlab chiqarish omillaridan, ya`ni mehnat, er va kapitaldan foydalanish xususida qarorlar qabul qiladi. Model’ iqtisodiyotning ikki sektori: agrar va sanoat sektorlarini hisobga olgan holda quriladi.
Agrar sektorda mehnat resurslarining taklifi cheklanmagan, mehnat unumdoligi juda past, chekli mahsulot esa nolga teng deb taxmin qilinadi. Bu esa qishloq xo`jaligidan ishchi kuchining “olinishi” ishlab chiqarish qisqarishiga olib kelmasligini anglatadi. Qishloq xo`jaligida ishchilarning ish haqi yashash minimumi darajasida bo`lgani sababli, bu ishchi kuchidan sanoatda foydalanish hech qanday muammo tug’dirmaydi. Bu sektordagi mehnat unumdoligi agrar sektordagidan ancha yuqori.
SHunday qilib, A. L’yuis modelining vazifasi mehnat resurslarining bir qismini qishloq xo`jaligidan sanoatga qayta taqsimlash va bu bilan iqtisodiy o`sish sur`atining tezlanishiga erishish hisoblanadi. Bu jarayonda asosiy mexanizm bo`lib tarmoqlararo bozor xizmat qiladi.
Sanoat ishlab chiqarish mashtablarini kengaytirib, o`z ishchilarining daromadlari o`sishini ta`minlaydi, bu esa ichki talabni oshishiga ko`maklashadi. Bunda tadbirkorlar o`sib borayotgan daromadlarni ishlab chiqarishni kengaytirishga yo`naltiradilar. Bu daromadlar keyinchalik iqtisodiy o`sishga dinamik ta`sir ko`rsatadi.
Iqtisodiy o`sishning o`zini A. L’yuis ikki turga ajratadi: sanoatda uning manbai bo`lib qo`shimcha ishchi kuchidan foydalanish hisoblanadi (ekstensiv tur), qishloq xo`jaligida esa- chekli mehnat unumdorligining oshishi (intensiv tur). Iqtisodiy o`sishning bu ikki turi investitsiyalashning ikki turli xil funktsiyalariga muvofiq keladi. Sanoatda gap asosan kapitalni kengaytirish ustida boradi. SHuning uchun investitsiyalarning berilgan funktsiyasi yakuniy sanoat mahsulotiga talabga bog’liq bo`ladi. Uning o`sishi daromadlar oshishi va investitsiyalar kengayishini rag’batlantiradi. Qishloq xo`jaligida, aksincha, investtsiyalar daromadlarning qisqarishiga bog’liq holda kengayadi: ish haqiga xarajatlarning ko`payishi fermerlarni qo`l mehnatini mashina mehnati bilan almashtirishga majbur qiladi.
O`z modelini rivojlanayotgan mamlakatlar uchun ishlab chiqib A. Lyuis uni industrial bosqichni o`tgan g’arbiy mamlakatlar uchun to`g’ri kelmaydi, deb hisoblagan.
Boshqa mualliflar esa, aksincha, uni rivojlangan iqtisodiyot sharoitlari uchun maqbul deb hisoblashadi. SH. Kindlberger o`z tahlilida ko`rsatganidek iqtisodiy o`sishning mehnat va kapital bilan bog’liqligining eng yaxshi namunasi bo`lib GFR, Italiya, SHveytsariya, va Niderlandiya hisoblanadi.
Buyuk Britaniya, Belgiya, SHvetsiya, Norvegiya va Daniya kabi mamlakatlar ham A. Lyuis modelini teskari bog’liqlikda bo`lsada, tasdiqlashdi: bu mamlakatlarda iqtisodiy o`sishning past sur`atlari mehnat resurslari va ishlab chiqarish quvvatlaridan cheklangan holda foydalanish bilan bog’liq edi.
YAna bir guruhni sezilarli ishchi kuchi ortiqchaligini boshidan kechirgan mamlakatlar tashkil etadi (Ispaniya, Portugaliya, Gretsiya, YUgoslaviya, Turkiya). Ularning iqtisodiy o`sishi ham SH. Kindlberger fikricha A. L’yuis modeliga to`g’ri keladi. Bu mamlakatlar nafaqat o`z sanoatini balki boshqa Evropa davlatlari sanoatini ham ishchi kuchi bilan ta`minlar edi va butun qit`a uchun o`ziga xos mehnat zahirasi fondi vazifasini bajargan edi.
Начало формы
Download 239 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish