Conference proceedings

KOMPOZİT ƏSASLI DİAQNOSTİK OBYEKTLƏRDƏ TƏTBİQ OLUNAN 
MÜASİR ZƏDƏSİZ NƏZARƏT METODLARI 
1 
Milli Aviasiya Akademiyası, Bakı, Azərbaycan,
 
[e-mail]
 
Xülasə.
Ənənəvi konstruktiv materiallarla müqayisədə kompozit materiallar öz 
davamlılığına, dözümlülüyə, nisbi çəkisinə və s. xarakteristikalarına görə ən perspektivli və tövsiyə olunan materiallar hesab edilir. 
Kompozit materialların aviasiya sənayesində tətbiqi yenilik deyil. Son on ildə təyyarə konstruksiyalarında kompozit materialların 
istifadəsi əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır ki, bu da Boeing-787, Airbus A350 tipli təyyralərdə 50-55% , kiçik ölçülü təyyərələrdə 80-
85% və pilotsuz uçan aparatlarda isə 100% təşkil edir. Kompozit materialların yüksək etibarlıq və təhlükəsizlik göstəricilərinə görə 
onların hava gəmilərində effektiv istifadəsi verilmiş tələblərə uyğun gəlir. Kompozit materiallar geniş həcmdə istifadə olunmasına 
baxmayaraq bir sıra çatışmazlıqlara malikdir. Məhz, bu səbəbdən hava gəmilərinin istismar faktorlarını və istismar xüsusiyyətlərini 
nəzərə alaraq təyyarələrin etibarlılıq baxımdam bütövlükdə qiymətləndirilməsi texniki diaqnostikanın üzərinə düşür. Məhz, bu 
istiqamətdə yeni diaqnostik modellərin yaradılması, həmçinin müasir avtomatlaşdırılmış monitorinq sistemlərinin layihələndirilməsi 
ən aktual məsələlərdən biri hesab edilir .