Cho’kindi tog’ jinslari



Download 117 Kb.
bet11/13
Sana01.07.2022
Hajmi117 Kb.
#725226
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
ch\'o\'kindi

Aralash ohaktoshlar dengiz va ko`l to`blarida keng tarkalgan bo`lib, organogen, hemeogen va chakik ohaktoshlardan hosil bo`ladi. bularga mergel misol bo`la oladi. Mergel tarkibi doimiy bo`lmagan ohak va gildan iborat jinsdir.
Tyemirli jinslar yoki fyerrolitlar. Tarkibida temir moddasi ko`p bo`lgan bu jinslar loyqa-ko`ykalardan hosil bo`ladi. bu guruhga turli temir rudalari, jumladan, temir tufi, botqoqlik rudalari, siderit konkretsiyalari kabi cho`kindi jinslar kiradi. Temir tufi limonit, fosfor marganets tuzi birikmasidan iborat, rangi sari-qo`ngir, teksturasi asosan govak bo`lib, dengiz hamda ko`llarga temir gidroksidlarining cho`kishidan hosil bo`ladi.
Fosfatli jinslar yoki fosforitlar. Bunday jinslar dengizlarning sayoz joylarida biohimik jarayonlar natijasida paydo bo`ladi. Ayniqsa, qumtosh, gil, karbonatlar ichida R2O5 ning miqdori 20 - 45% ga yetsa, ular fosforitlar deb ataladi.
Organik (cho`kindi) tog jinslari. Dengiz va okeanlar tubida hayvon, o`simlik hamda halok bo`lgan organizmlar qoldigining to`planishidan organogen jinslar hosil bo`ladi. organogen jinslar sergovak bo`lib, suvda eriydi, tashki kuch ta`sirida siqiladi. Bu guruhdagi jinslarga kremniyli jinslar - diatomit, trepel, opoqa va kaustobiolitlar - tosh ko`mir, qo`ngir ko`mir, antrotsit, ozokerit, yonuvchi slanetslar, torf, neft, asfalt va boshqalar kiradi.
Diatomit - bo`shroq tsementlangan diatom suv o`tlaridan tarkib topgan, sergovak, oq, och ko`lrang sargish kremniyli jins. Har doim tarkibida gil loyqalari uchraydi. Kremniyning miqdori 80 -95 % ni tashkil etadi.
Tryepyel tashqi ko`rinishidan diatomitdan uncha farq qilmaydigan, oq, och kulrang yoki sarg`ish tusli, ko`lda tez uqalanadigan, namni o`ziga tez yo`tuvchi kremniyli jins. Trepel yengil, tuproqsimon jins bo`lib, gil zarralari bilan aralashgan opal mineralidan tarkib topgan. Hajmiy og`irligi 250 - 1000 kgG`m3 .
Opoka trepelga nisbatan zich va qattiq, och hamda to`q bo`zrangli, g`ovakli jins. Tarkibi asosan, opal minerali zarrachalaridaan iborat bo`lib, ba`zan bunga juda ko`p qum kremniyli organizm qoldiqlari aralashgan bo`ladi.
Ko`mir tarkibidagi uglerod strukturasi va miqdoriga ko`ra ko`ngir ko`mir, toshko`mir va antratsitga bo`linadi.
Ko`ngir ko`mir tarkibida 69 % karbon bo`lib, qolgan qismi vodorod, kislorod, azotdan iborat. U tarkibida o`simlik qoldiqlari saqlangan torfning tosh ko`mirga o`tish bosqichida to`planadi. U qo`ngir-qora, qo`ngir-jigarrang bo`lib, yahshi maydalanadi.
Toshko`mir tarkibida karbon 80%, kislorod 13%, vodorod 5%, azotning miqdori juda ham kam. Tuzilishi zich, qo`ngir ko`mirga nisbatan qattiq, sirti moylangandek, yaltiraydi, rangi qora, qoramtir kulrang.
Antratsit tarkibida 95 % karbon bo`lib, qolgan qismi kislorod va vodoroddan iborat. Uning tarkibida azot juda oz bo`ladi. toshko`mirga nisbatan juda ham qattiq bo`lib, tuzilishi zich va qat-qat,juda yaltiroqdir. Rangi qora bo`lib, ko`lga yo`qmaydi.
Nyeft-mutloq himiyaviy tarkibga ega bo`lmagan murakkab, o`ziga hos hidli suyo`qlik. Neft parafin, naftalin va aromatik qatoriga qiruvchi suyo`q uglevodorodlarning aralashmasidan iborat. Bundan tashqari neft tarkibida ozroq oltingugurt, azot, neft kislotasi, suv noorganik moddalar aralshmasi ham bo`ladi. u sargish, yashil, qo`ngir rangli bo`lib, moyga uhshab yaltiraydi. Neft tabiatda tarqalgan hamma geologik davr yotqiziqlari ichida uchraydi.
Asfalt (tog simolasi) - qo`ngir-qora rangli bitumsimon jins. Himiyaviy tarkibi 80% karbon, 10% kisloraddan iborat. Zichligi 1 - 1,23 . Rangi qora bo`lib, smoladik yaltiraydi, bitumning hidini beradi.

Download 117 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish