Chizmachilik

II BOB. GEOMETRIK YASASHLAR 
 
11. Geometrik chizmachilik asoslari. Geometrik yasashlar. 
Geometrik  chizmachilikda  turli  geometrik  yasashlarni  bajarishning  qonun-
qoidalari  va  usullari  o‘rganiladi.  Masalan,  kesma,  burchak  va  aylanalarni  teng 
bo‘laklarga  bo‘lish,  tutashmalar  bajarish,  qiyalik  va  konusliklar  yasash,  sirkul  va 
lekalo  egri  chiziqlarini  yasashning  turli  usullari  o‘rganiladi.  Geometrik 
chizmachilik bo‘limi boshqa bo‘limlarda bajariladigan barcha chizmalarni chizish 
uchun geometrik nuqtai nazardan asos bo‘lib xizmat qiladi. Masalan, olti yoqli bolt 
kallagini chizishda aylanani teng oltiga bo‘lish, ko‘za va aylanish sirtli detallarning 
ko‘rinishini chizishda tutashmalar bajarish va hokazolarda yuqorida sanab o‘tilgan 
geometrik yasashlardan foydalaniladi. 
Aylanalarni  teng  bo‘laklarga  bo‘lish  va  muntazam  ko‘pburchak  yasash 
uchun  bir  qancha  geometrik  yasashlarni  bajarish  talab  etiladi.  Shuningdek,  detal 
chizmalarini  chizish  jarayonida  ham  ko‘plab  geometrik  yasashlar  amalga 
oshiriladi.  Shuning  uchun  quyida  ba’zi  chizma  asboblaridan  foydalanish  va  bir 
qancha geometrik yasashlarni ko‘rib chiqamiz.        
Geometrik 
yasashlar 
bajarish 
orqali 
talaba 
chizma 
asboblaridan 
foydalanishni,  ularni  to‘g‘ri  ishlatishni,  sozlashni  va  tekshirishni  o‘rganadi. 
Geometrik yasashlar ham masala yechish bo‘lib, unda masala javobi grafik usulda 
olinadi.  Yasashlar  chizma  asboblari  bilan  bajarilib,  ulardan  aniq  va  batartib 
foydalanish kerak. Shundagina masala yechimi to‘g‘ri va aniq topiladi.