O’QISH KO’NIKMASINI O’QITISHDA MATN USTIDA BAJARILADIGAN MASHQLAR. O'qish - bu bir qator yozma belgilarni ko'rib chiqish va ulardan ma'no olish jarayoni. Biz o'qiganimizda, yozma belgilarni qabul qilish uchun ko'zlarimizdan foydalanamiz va ularni bizga biror narsa bildiradigan so'zlarga, jumlalarga va paragraflarga aylantirish uchun miyamizdan foydalanamiz.
“O‘qish paytidagi” yoki “O‘qish davomidagi” mashg‘ulotlari o‘qish darsining uchta asosiy bosqichining bir qismidir.
O'qish faoliyati talabalarga matnning tomonlariga e'tibor berish va uni yaxshiroq tushunishga yordam beradigan mashg‘ulotlar sifatida belgilanadi. Ushbu mashg'ulotlarning maqsadi o'quvchilarga matn o'zlarining ona tillarida yozilganidek, matnni oson tushinishga yordam berishdan iborat.
Ushbu bosqichda talabalar quyidagilarga ega bo'ladilar:
Sinfda o'qish paytida bajarilishi mumkin bo'lgan mashg'ulotlar soni o'qituvchining ijodiy qobiliyatiga bog'liq. O’qituvchilar baholashning anʼanaviy shakllariga asoslangan oʻqish vaqtidagi mashgʻulotlardan foydalanishi mumkin yoki agar o‘qituvchi uni darslarda yetarli darajada integratsiyalashgan boʻlsa baʼzi texnologiyalarni qoʻllashi mumkin
Quyida sinfda foydalanishingiz mumkin bo'lgan o'qish jarayonida tashkil etiladigan mashg'ulotlarga misollar berilgan
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan birinchi mashg’ulot umumiy va maxsus g'oyalar deb ataladi. Bu mashg’lotda o’quvchilar umumiy va xususiy fikrlarni farqlashlari kerak bo’ladi. Umumiy g'oyalar odatda yozma va o'ziga xos g'oyalarning asosiy nuqtai yoki asosiy g'oyasini ifoda etadi, o‘quvchilar bu mashg‘ulotda umumiy yoki asosiy g'oyani yanada aniqlaydi va uning haqiqiyligini isbotlaydi
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan ikkinchi mashg’ulot bog‘lovchilarni aniqlash deb ataladi. O‘quvchilar bu mashqda matndagi fikrlarni qanday bog‘lashini ko‘rish uchun bog‘lovchilarni aniqlashi kerak bo’ladi. Bog‘lovchilarning ko’p turlari mavjud, ushbu mashq orqali o‘quvchilar grammatik saboqqa ham ega bo‘ladilar.
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan uchinchi mashg’ulot taxminlar tasdiqlangan yoki tasdiqlanmaganligini tekshiring deb nomlanadi. Buni oʻqish darsi oʻqishdan oldingi mashgʻulotlardan biri bilan boshlanganda amalga oshirish mumkin.( mantndan oldin tashkil qilinadigan mashq bilan birgalikda)
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan to’rtinchi mashg’ulot. Muayyan ma'lumot uchun matnni ko'zdan kechirish deb ataladi. Ko‘zdan kechirish - bu matndagi asosiy g'oyani topish qobiliyati, bu o'qish strategiyasidan foydalanish talabalarga mohir kitobxon bo'lishga yordam beradi. Bu usul o'qish talabalarga tezlashuvchan o'quvchi bo'lishiga yordam beradi
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan beshinchi mashg’ulot. bo‘sh joylarni to‘ldirish deb ataladi. Bu mashg’ulotda o‘quvchilarga matndan parcha beriladi , parchada so‘zlar tushirib qoldiriladi. O‘quvchilar berilgan matn asosida gaplarni to‘ldiradilar.
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan oltinchi mashg’ulot matnni kodlash deb ataladi. Matnni kodlash talabalarga oʻzlari tushunmagan gapning yoniga savol belgisini yoki ularni hayratda qoldirgan narsaning yoniga undov belgisini qoʻyishi uchun hoshiyani belgilash usulini oʻrgatishdan iborat.
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan yettinchi mashg’ulot ‘’Talabalar suhbati’’ deb ataladi Ushbu turdagi faoliyat yana ikkita ko'nikmalarni birlashtirishga yordam beradi, chunki o‘quvchilar paragrafni o'qib chiqasdilar va sinfdoshlari bilan gaplashib ularning aytganlarini tinglaydila. O‘qituvchi o'quvchilardan she'rning paragrafi yoki bandini tugatgandan so'ng suhbat qurishni so'rashi mumkin, shunda ularga o'zlaridagi chalkashliklarni bartaraf etishlari uchun imkoniyat yaratiladi.
O’qish ko’nikmasini o’qitishda matn ustida bajariladigan sakkizinchi mashg’ulot. Qisqa viktorinaga javob berish. Bu o'quvchilar o'qishdan nimanidir o'rganganligini baholashning an'anaviy usuli, ammo o‘qituvchi ushbu javoblarni to'plash uchun onlayn vositalardan foydalanishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Misol uchun kahoot portalidan foydalanish mumkin. Agar o‘qituvchi ushbu o'qish strategiyasidan muvaffaqiyatli foydalanmoqchi bo'lsa, u o'qish materiali qanday tuzilganligini tushunishi, shuningdek, qanday aniq ma'lumotni topishi kerakligi haqida aniq tasavvurga ega bo'lishi kerak.
